Olayın Art Planı
Batman’da sınıf öğretmeni olarak misyon yapan müracaatçı, toplumsal medyada yaptığı siyasi içerikli paylaşımlar nedeniyle disiplin cezasına çarptırıldı. Müracaatçının paylaşımları ortasında makul bir siyasi partiyi destekleyici sözler ve çeşitli siyasi telaffuzlar yer aldı.
Bu paylaşımlar nedeniyle 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 125. unsuru yeterince, “kademe ilerlemesinin durdurulması” cezasıyla cezalandırılan öğretmen, söz konusu cezanın tabir özgürlüğünü ihlal ettiğini argüman ederek Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu.
Anayasa Mahkemesi’nin Gerekçesi
Başvuruyu inceleyen Anayasa Mahkemesi, şu tespit ve değerlendirmeleri yaptı:
Kanunilik Unsuru Sağlandı
Mahkeme, verilen disiplin cezasının 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 125. unsurunun (D) bendinin (o) alt bendine dayandığını belirtti. Paylaşımların açıkça siyasi bir partiyi desteklediği ve bu nedenle kamu görevlilerinin tarafsızlık prensibine alışılmamış olduğu vurgulandı. Mahkeme, disiplin cezasının öngörülebilir olduğuna karar verdi.
Meşru Emel ve Kamu Hizmetlerinin Tarafsızlığı
Mahkeme, cezanın kamu hizmetlerinin tarafsızlığı ve güvenilirliğini müdafaayı amaçladığını belirtti. Bilhassa öğretmenlerin toplum üzerindeki tesirine dikkat çekilerek, “Öğretmenler, sırf bir kamu vazifelisi değil, birebir vakitte toplumu eğiten ve yönlendiren bireylerdir. Bu nedenle, meslekleri gereği tarafsız bir tavır sergilemeleri beklenir” tabirlerine yer verildi.
Demokratik Toplum Tertibi ve Orantılılık İlkesi
Mahkeme, müracaatçının paylaşımının siyasi propaganda niteliği taşıdığını ve bu durumun kamu vazifelilerinin siyasi tarafsızlığı prensibine muhalif olduğunu belirtti. Kararda şu tabirlere yer verildi:
“Kamu vazifelilerinin, mesleklerinin gerektirdiği tarafsızlık prensibine uygun davranmaları beklenir. Müracaatçının paylaşımı, kamu hizmetinin tarafsızlığına ziyan verme potansiyeline sahiptir. Bu nedenle, verilen disiplin cezası, demokratik toplum tertibinin gerekleri ve orantılılık prensibiyle uyumludur.”
Aleniyet ve Toplumsal Medya Kullanımı
Mahkeme, toplumsal medyada yapılan paylaşımların aleniyet kazandığını vurguladı. Paylaşımların yalnızca arkadaş etrafıyla sonlu kalmadığını, daha geniş kitlelere ulaştığını belirterek şu değerlendirmeyi yaptı:
“Modern toplumsallaşma araçları, bireyin söz açıklamalarını geniş bir kamuoyuna ulaştırma potansiyeline sahiptir. Müracaatçının, paylaşımının aleniyet kazanması ihtimaline karşı gereken ihtimamı göstermediği açıktır.”
Sonuç ve Karar
Anayasa Mahkemesi, müracaatçının söz özgürlüğü iddialarını şu münasebetlerle reddetti:
Paylaşımların Niteliği: Müracaatçının sözleri, demokratik toplum tertibine ziyan verme ve kamu hizmetinin tarafsızlığını zedeleme niteliği taşıyor.
Verilen Ceza Orantılıdır: Memurluktan çıkarma yerine daha hafif bir yaptırım olan “kademe ilerlemesinin durdurulması” cezası uygulanmıştır.
Mahkeme, söz özgürlüğünün ihlal edilmediğine oy çokluğuyla hükmetti.
Öne Çıkan Karar Metninden Alıntılar
Kararın münasebetinde öğretmenlik mesleği ve tabir özgürlüğü ortasındaki istikrara ait şu sözler dikkat çekti:
“Öğretmenlik mesleği, toplumu doğruya yönlendiren bir otorite figürünü sembolize eder. Bu bağlamda, öğretmenlerin toplumsal sorunlara yönelik tabirlerinin toplumda daha fazla yankı bulduğu açıktır.”
“Başvurucunun siyasi görüşlerini toplumsal medya üzerinden aleni bir formda açıklaması, kamu hizmetinin tarafsızlığına ziyan vermiştir. Bu durum, demokratik toplum nizamının gerekleriyle bağdaşmamaktadır.”
20 Ocak 2025 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan karar için .
