Nagihan KALSIN
Ticaret Bakanlığı, yerli firmaları korumak ve inançsız eserlerin yurda girişini önlemek emeliyle geçtiğimiz yıl Temu, Amazon ve AliExpress üzere platformlardan yapılan alışverişlere önemli kısıtlamalar getirmişti. Süratli kargo limiti 150 eurodan 30 euroya düşürülürken, vergi oranları artırılmıştı.
Ancak alınan tedbirlerin artan e-ticaret açığını engelleyememesi Ticaret Bakanlığı’nı harekete geçirdi. Açığın temel sebeplerinden biri olarak Çin’den denetimsiz formda yurda giren eserler gösterilirken, bakanlık gümrüklerdeki e-ticaret kontrollerini artırma kararı aldı. Bu kapsamda gümrüklerde işçi sayısı artırılacak ve her e-kargo titizlikle incelenecek. Ayrıyeten, kanserojen unsur içeren Çin menşeli eserlerin toplatılması sağlanarak halk sıhhati korunacak.
Mevcut yönetmeliklere nazaran, bir pakette en fazla 5 eser, tıpkı eserden en fazla 2 adet ve bir kişinin ayda en fazla 5 alışveriş yapma hakkı bulunuyor. Lakin, gümrüklerdeki yoğunluk nedeniyle bu kuralların uygulanmasında aksaklıklar yaşandığı tespit edildi. Bakanlık, bu durumu önlemek hedefiyle gümrüklerde işçi sayısını artırarak tüm e-kargoları sıkı kontrole tabi tutacak. Kurallara karşıt alışveriş yapanlara cezai süreçler uygulanacak ve mevzuata uymayan eserler iade edilecek. Ticaret Bakanlığı’nın son devirde yaptığı inançsız eser kontrollerinde, sıhhat riski taşıyan eserlerin büyük çoğunluğunun Çin menşeli olduğu belirlendi.
Güvensiz Eser Bilgi Sistemi (GÜBİS) datalarına nazaran, bu eserlerde antimon, arsenik, baryum, cıva, kadmiyum, krom, kurşun ve selenyum üzere kanserojen mad delere rastlanıyor. Çin merkezli e-ticaret platformu Temu’nun, Türkiye’de haksız rekabet oluşturacak bir vergi stratejisi izlediği tespit edildi. Temu, eserlerin vergisiz fiyatlarını göstererek daha ucuz bir algı yaratıyor. Örneğin, 700 TL olarak gösterilen bir eser, ödeme evresinde 450 TL’lik vergi eklenerek 1.150 TL’ye satılıyor. Türkiye’de ise yerli firmaların eserlerini KDV dahil fiyatlarla sunma zaruriliği bulunuyor. Bu durum, yerli firmalar açısından rekabeti zorlaştırırken, tüketicilerin de yanıltılmasına neden oluyor.
