Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, enflasyon, kamuda tasarruf, rezervler ve iktisat siyasetleri hakkında konuştu.
Bakan Şimşek, ocak enflasyonunun son dört yılın en düşüğü olduğunu belirtirken, bu yıl bütçe açığını yüzde 3 civarına düşüreceklerini lisana getirdi.
TV100 yayınına katılan Şimşek’in konuşmasından öne çıkanlar şöyle:
* Yılın birinci ayında enflasyonun yüzde 5 olarak çıkması beraberinde birtakım tartışmalar getirdi. Ocak ayındaki bu enflasyon son 4 yılın ocak aylarındaki en düşük enflasyondur. Üç aşağı beş üst 3,5-4’lük bir enflasyon bekleniyordu. Burada tek seferlik denilebilecek sayılar var. TÜİK burada sepet yüklerini değiştirdi ve buradan bir ek enflasyon geldi. Tekrar geçtiğimiz yılın son çeyreğinde üzerinde çalışılan sıhhatte birkaç yıldır muayene fiyatlarında bir değişiklik olmamıştı, buradaki değişikliklerin de 0,6’lık bir tesiri oldu.
‘Yüksek olan hizmet enflasyonu’
* Belediyelerin şebeke suyuna yaptığı artırımın tesiri var 0,4 puanlık. Bütün bunlar dikkate alındığında enflasyonun ana amaçtaki düşüşünde bir değişiklik yok. Yani 2023’ün sonunda yüzde 65 olan enflasyon, geçen sene yüzde 44’e, bu yıl ise yüzde 24’e düşmesini öngörüyoruz.
* Enflasyondaki düşüş fiyatların düşüşü olarak algılanmamalı lakin. Fiyatların artış suratının yavaşlaması olarak okunmalı. Temel mallara bakıldığında yüzde 24, gıdayı da katarsanız mal enflasyonu yüzde 33.6. Burada yüksek olan hizmet enflasyonu. Genelde tüm ülkelerde hizmet enflasyonu gecikmeli düşüyor. Zira daima geçmiş enflasyon baz alınıyor.
‘Enflasyondaki düşüş sürecek’
* Ocak ayında kira artışına bakıldığında yıllık yüzde 100’ün üzerinde, eğitimde de keza bu türlü. Bu kalemler yüksek zira geçmiş enflasyonu baz alıyor. Bunun için önümüzdeki devirde kararlı bir formda programımızı uygulayarak bu sene enflasyonu yüzde 30’un altına çekmeyi ve gelecek sene ise tek hanelere gerçek yaklaşmayı planlıyoruz. Enflasyondaki düşüş sürecek. Ocak ayı enflasyonu, enflasyonla uğraşa ait kurgumuzu etkilemedi.
‘En kıymetli ekonomik sorun hayat pahalılığı’
* Hayat pahalılığı Türkiye’nin şuanda karşı karşıya olduğu en kıymetli ekonomik sorun. Nüfusumuzun yaklaşık yüzde 82.7’si kentlerde yaşıyor. Bence en kıymetli hayat pahalılığı bileşeni kiralar burada. Mesken sahipliği oranı yüzde 56’larda.
* Konut arzını artıracak önemli bir efor içindeyiz. Bir taraftan sarsıntı bölgesinde bir inşa çalışması var. Bunun da dışında toplumsal konutlar, yerinde dönüşüm, kentsel dönüşüm, tüm bu hususlarda bütçeden çok önemli bir dayanak veriyoruz. Ben inanıyorum ki birkaç yıl içinde çok önemli bir toplumsal konut seferberliğine gireceğiz. Devletimizin desteklediği ve vatandaşımızın çok rahat erişebileceği konutlardan bahsediyoruz.
‘Elektriğin maliyeti 100 TL, satışı 40 TL’
* Elektrikte sübvansiyon yüzde 60 civarı, doğalgazda yüzde 63 civarı. Ortalama yani vatandaşımızın tükettiği elektrik 100 liraya bize mal oluyorsa 40 liraya satıyoruz. Doğalgazı 37 liraya satıyoruz, ortadaki farkı Hazine ödüyor.
* Vatandaşımız hayat pahalılığı şikayetinden haklı. Enflasyon adaletsiz bir vergi üzeredir. Bilhassa sabit ve dar gelirlileri vurur. Enflasyon en büyük kötülüktür. Kesinlikle enflasyonla uğraş edilmelidir. Vatandaşımız müsterih olsun, esaslı bir tahlil peşindeyiz. Bütün dünyada gayret bir vakit alıyor. Pandemi sonrası Avrupa ve Amerika’da da enflasyonda artış görüldü. Yüzde 9-10’lara çıkan enflasyonu 2-3’e düşürmeleri 3 yıldan fazla mühlet aldı. Bizim dezenflasyon programımız 2023’ün 2. yarısında başladı ve daha 2 yılını doldurmadı. Enflasyondaki düşüş sürecek.
Bütçe açığı mesajı
* Bizim iktisat programımızın çalıştığını söylediğimde kimi bölümler rahatsız oluyorlar. Bir arada bakalım programın çalışıp çalışmadığına. Program öncesinde bilhassa sarsıntının tesiriyle 2023’te yani… Bu yılın mayıs haziran ayına giderseniz piyasa yüzde 10 civarında bir bütçe açığı bekliyor. Bu çok yüksek bir açık olurdu. Türkiye bunu yönetemezdi. Biz bu açığı yüzde 4.9’a çektik. Yani piyasanın beklentisin altına çekti. Bu yıl da bütçe açığını yüzde 3 civarına düşüreceğiz.
Rezervdeki artışa değindi
* Rezervlere bakacak olursak. Program öncesi Merkez Bankası’nın swap hariç net rezervi eksi 61 milyar dolardı. Şuan Türkiye’nin net rezervi 65 milyar doların üzerine çıktı. Eksi 61’den artı 65’e… Brüt de 166 milyar doların üzerine çıkmış durumda.
‘Kur Muhafazalı Mevduat’tan çıkış konusunda kararlıyız’
* Kur Muhafazalı Mevduat’tan çıkış konusunda kararlıyız. Merkez Bankası’yla istişarelerimizde muhtemelen en geç bu yılın birinci yarısında hukukî bireylere ait KKM uygulamasına son vereceğiz. Biz piyasaları bozmadan bu çıkış sürecini yumuşak biçimde başaracağız dedik. Bunların hepsi vakit alıyor lakin sonuç alıyoruz. 76 haftadır kesintisiz KKM düşüyor. 30 milyar doların altına indi. İstense bugün dahil adım atılabilir ancak biz yumuşak geçişi tercih ettik peyderpey bu adımları atacağız.
ABD’nin yeni yönetimi
* ABD idaresinin kimi uygulamaları piyasada büyük bir tedirginlik yaratıyor. Öngörülebilirlik, kurala dayalı ticaret bir kenara bırakılıyor. Lakin Türkiye açısından direkt riskler çok düşük. (…) Yeni ABD idaresiyle de aramızdaki bağlar düzgün. İnanıyorum ki Türkiye’ye karşı ticarette korumacılık önlemlerinin geliştirileceğine ben inanmıyorum. Suriye’ye ait birtakım korkularımız var lakin bu bahiste da gelen iletiler şuan için umut verici.
