AYM’den yapılan açıklamaya nazaran, Özkaya, Mısır Yüksek Anayasa Mahkemesinin daveti üzerine Mısır’ın başşehri Kahire’de düzenlenen Afrika Anayasa Mahkemeleri ve Yüksek Mahkemeleri ile Anayasa Kurulları Liderleri Sekizinci Üst Seviye Toplantısı’na gözlemci üye olarak katıldı.
“Halkların Kalkınmasında Anayasal Kontrolün Rolü” ana temalı toplantının birinci oturumunda konuşma yapan Özkaya, Türk Anayasa Mahkemesinin harikulâde hal (OHAL) deneyimini anlattı.
Anayasa mahkemelerinin insanı ve devleti, adalet temelinde yaşatma ortak emelini gerçekleştirmek üzere varlık kazandırılan kurumlar olduğunu söz eden Özkaya, “Anayasa mahkemelerinin asli misyonu, temel hak ve özgürlükleri garanti altına alarak, egemenlik yetkisinin kullanımını demokratik unsurlar çerçevesinde belirleyen ve toplumsal mukavele olarak isimlendirilen anayasaların fonksiyonelliğini sağlamaktır.” değerlendirmesinde bulundu.
Özkaya, OHAL idarelerinin anayasa hukuku bakımından özel bir ehemmiyet arz ettiğini belirterek, OHAL idarelerinin inanılmaz durumlara ait hukuk kurallarının uygulandığı, bu uygulamaların tüzel kontrole tabi olduğu istisnai lakin yeniden hukuk içinde yürüyen rejimler olduğunu bildirdi.
Türk Anayasa Mahkemesinin birçok kararında bu konuların söz edildiğini vurgulayan ve kelam konusu kararlara değinen Özkaya, “Olağanüstü idareler kaynağını Anayasa’da bulan, anayasal kurallara nazaran yürürlüğe konulan, yasama ve yargı organlarının kontrolünde varlıklarını sürdüren rejimlerdir. Ayrıyeten fevkalâde idarelerin gayesi, anayasal tertibi korumak ve savunmak olmalıdır. Bu nedenle inanılmaz hal, yürütme organına değerli yetkiler vermesine, hak ve özgürlükleri de değerli ölçüde sonlandırmasına rağmen sonuçta türel bir rejimdir.” açıklamasını yaptı.
– “FETÖ’nün atipik yapılanması ve kripto taktikleri titiz bir çabayı gerekli kılmıştır”
Anayasa Mahkemesi Başkanı Özkaya, Türkiye’de son olarak Fetullahçı Terör Örgütü’nün (FETÖ) 15 Temmuz 2016’daki darbe teşebbüsünün akabinde OHAL rejiminin uygulandığını, FETÖ mensuplarınca millete ve devlete karşı menfur bir taarruz gerçekleştirildiğini anımsattı.
Darbe teşebbüsün yeniden devletin ve milletin kararlı duruşu ve direnişiyle sonuçsuz bırakıldığını aktaran Özkaya, şöyle devam etti:
“Hain örgütün yıllarca kamu kurumlarına sızmış olması, örgütün atipik yapılanması ve kripto taktikleri çok daha kapsamlı ve titiz bir çabayı gerekli kılmıştır. Bu kapsamda 20 Temmuz 2016 tarihinde Anayasa’nın verdiği yetki kullanılarak hükümet tarafından Olağanüstü Hal Kanunu kapsamında bütün ülkede 21 Temmuz 2016 tarihinden başlamak üzere OHAL ilan edilmiş ve OHAL 18 Temmuz 2018 tarihinde sona ermiştir. Süreç içerisinde OHAL’in ilanıyla birlikte mevcut tehlikenin bertaraf edilmesi ve örgütün devlet içinden tasfiyesi maksadıyla fevkalâde önlemler devreye sokulmuştur.”
Özkaya, kelam konusu devirdeki önlemlerin Anayasal prensip ve asıllara uygun formda alınarak uygulandığını vurgulayarak, şöyle devam etti:
“Başta yürütme, yasama ve yargı kurumları olmak üzere devletimizin bütün kurumları kendilerine Anayasa ve maddelerle yüklenmiş olan işlevlerini yeniden Anayasa ve maddelere uygun olarak icra etmişlerdir. OHAL önlemlerini tesis eden kararnameler, kararname olarak yargısal kontrole tabi tutulmamış ise de Meclis’in onayına sunularak kanunlaşmasının akabinde anayasal kontrole tabi tutulmuşlardır. Münasebetiyle OHAL önlemleri hukuksal çerçevede tesis edilmiş ve yargı kontrolüne husus olmuştur.”
Özkaya, AYM’nin OHAL önlemine ait bir harikulâde hal kararnamesini anayasal kontrol yoluyla inceleyememesine karşın, kişisel müracaat kapsamında denetlediğini söz etti.
AYM’nin OHAL önlemlerine ait hem norm kontrolünde hem de ferdi müracaatta çok kıymetli kararlar verdiğine dikkat çeken ve bu kararlardan örnekler paylaşan Özkaya, OHAL periyodunda temel hak ve özgürlüklerin sonlandırılması rejimi bağlamında adeta bir içtihat külliyatı oluşturulduğunu kaydetti.
