Yapay zeka, son yıllarda yalnızca pratik tahliller sunmakla kalmayıp, birebir vakitte insanların duygusal gereksinimlerine da cevap verebilecek biçimde gelişti. Bilhassa toplumsal medyada kullanılan chatbotlar, günümüzde beşerlerle duygusal bağ kurabilme kapasitesine sahip olmaya başlıyor. Bu, yapay zekanın evrimindeki değerli bir dönüm noktası olarak görülüyor.
DUYGUSAL BAĞ KURABİLEN CHATBOTLAR: TOPLUMSAL MEDYANIN YENİ YÜZÜ
Son yıllarda, toplumsal medyada kullanılan chatbotların, kullanıcılarıyla daha derin, duygusal bağlar kurabilme yeteneği geliştirdiği gözlemleniyor. Bu gelişmelerin en çarpıcı örneklerinden biri, OpenAI tarafından geliştirilen ve bilhassa toplumsal medya platformlarında etkin olan GPT-3 ve GPT-4 üzere lisan modellerinin insanlara his odaklı karşılıklar verebilmesi.
Yapay zekanın, bilhassa toplumsal medya platformlarında kullanıcılara “empatik” yanıtlar verebilmesi, onu sadece bir bilgi aracından çok, bir duygusal etkileşim partneri haline getiriyor.
YAPAY ZEKA VE EMPATİ: YAPAY ZEKA NİTEKİM EMPATİK OLABİLİR Mİ?
Yapay zekanın, insan gibisi empati kurabilme yeteneği üzerine yapılan bilimsel araştırmalar, bu alandaki ilerlemeleri vurguluyor.
Yapay zeka ve etik üzerine yaptığı çalışmalarıyla tanınan bir araştırmacı olan Dr. Kate Crawford, “Yapay zekanın empatiyi taklit etme kapasitesi, insan psikolojisinin daha derin bir halde anlaşılmasına imkan tanıyor. Lakin, duygusal bağ kurma kapasitesinin, gerçek empati ile sonlu olduğu unutulmamalı. Yapay zekanın duygusal bağ kurma yeteneği, kullanıcıların muhtaçlıklarını anlamak ve uygun bir cevap sağlamakla sonludur, gerçek bir insan duygusal zekasıyla tıpkı seviyede değildir” biçiminde açıklama yaptı.
Yapay zeka, kullanıcıların evvelki etkileşimlerine nazaran cevaplar vererek, onların ruh hallerini varsayım etmeye çalışır. Toplumsal medya kullanıcıları, bir chatbot ile sohbet ettiklerinde, makine tahsili algoritmaları sayesinde, ferdi his durumlarını tespit edebilir ve bu bilgiler doğrultusunda empatik, destekleyici cevaplar sunabilir.
Ancak, yapay zeka ve insan etkileşimi üzerine çalışan bir psikolog olan Prof. Dr. Sherry Turkle,apay zekanın empati taklit etme kabiliyetini sorguladı:
“Yapay zeka, insan etkileşimini taklit edebilecek kadar gelişmiş olabilir, fakat bu, hakikaten beşere ilişkin hisleri hissetme manasına gelmez. Bu, insan psikolojisini anlamada bir adım olsa da, yapay zekanın duygusal zekasını sınırlayan bir faktördür.”
SOSYAL MEDYADA YENİ PERİYOT: CHATBOTLAR İLE GERÇEK DUYGUSAL BAĞLAR KURMAK
Yapay zekanın, kullanıcıların ruhsal durumlarını anlamaya yönelik geliştirilen algoritmalarla daha derin ve manalı bağlar kurması, toplumsal medya platformlarının etkileşim biçimlerini de değiştiriyor.
Örneğin, Facebook ve Instagram, kullanıcılara yönelik olarak chatbot tabanlı “duygusal destek” hizmetleri sunuyor. Bu chatbotlar, depresyon, gerilim yahut dert üzere duygusal durumlar yaşayan kullanıcılarla bağlantı kurarak, onlara rahatlatıcı bildiriler ile yardımcı olmaya çalışıyor. Birtakım platformlar, yapay zekaların, toplumsal medyada daha beşere yakın, destekleyici ve anlayışlı bir lisan kullanarak kullanıcılarının yalnızlıklarını azaltmalarına yardımcı olduklarını belirtiyor.
Yapay zeka ve insan bağları üzerine çalışan bir psikiyatrist Dr. Michael Kass, “Teknolojinin beşere yakın duygusal bağlar kurabilmesi, insanlara bir çeşit dijital dostluk sunma potansiyeli taşıyor. Lakin bu arkadaşlık, teknolojiyle hudutlu bir bağdır. Gerçek manada toplumsal etkileşimin yerini tutmaz” dedi.
YAPAY ZEKA VE DUYGUSAL BAĞLARIN GELECEĞİ: TEHDİT Mİ FIRSAT MI?
Yapay zekanın duygusal bağ kurma kapasitesinin geleceği, büyük bir merak konusu. İleriye dönük araştırmalar, chatbotların toplumsal dayanak sistemlerinde nasıl devreye girebileceğini, yalnızlık, depresyon ve toplumsal izolasyon üzere ruhsal sıkıntılarla başa çıkmada nasıl yardımcı olabileceğini gösteriyor. Lakin, bu gelişmenin birtakım etik soruları da gündeme getirdiğini unutmamak gerekiyor.
Dr. Lisa Feldman Barrett, nörobilim ve hisler üzerine araştırmalar yapan bir psikolog, “Yapay zekanın duygusal bağlar kurabilme kapasitesinin artması, insan tabiatının daha fazla teknolojiye bağımlı hale gelmesine yol açabilir. Bu da toplumsal marifetlerde eksiklikler ve yüzeysel bağlar oluşmasına neden olabilir” biçiminde uyarıyor.
İNSANLA YAPAY ZEKA ORTASINDAKİ HUDUT NEREDE ÇİZİLECEK?
Yapay zekanın beşerlerle kurabileceği duygusal bağlar, insan ve teknoloji ortasındaki alakayı dönüştürme potansiyeline sahip. Yapay zekanın insan psikolojisini anlamaya yönelik öğrenme süreçleri, toplumsal medya ve dijital dünyada yeni bir etkileşim biçimi yaratıyor. Lakin, bu teknolojinin tam manasıyla empatiyi taklit etme kapasitesi sonludur ve insanlık için birçok etik ve ruhsal soruyu gündeme getirebilir. Sonuçta, duygusal bağ kurabilen chatbotlar, insan bağlarının yerini almasa da, insanlara dijital bir dostluk ve takviye sunma rolü oynayabilir.
