Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Lideri Şemsi Bayraktar, 10 Şubat Dünya Bakliyat Günü’nü yaptığı imajlı basın açıklamasıyla kıymetlendirdi. Bayraktar, temel besin eserlerinde marketlerde tavan fiyat uygulanması gerektiğini söyledi.
Bayraktar, “Türk mutfağının vazgeçilmezleri ortasında yer alan baklagiller protein, vitamin, mineral ve lif tarafından varlıklı bir eser kümesi olması nedeniyle kıymeti her geçen yıl daha da artan vazgeçilmez ürünlerimizdir” açıklamasında bulunurken “Ülkemizde yetiştirilen 7 çeşit yemeklik baklagil ortasında en fazla üretilenler nohut, kuru fasulye ve mercimek olup baklagillerin her biri başka besin bedellerine sahiptir” dedi.
Baklagillerin kıymeti artıyor
Fastfood ve hazır besin tüketiminin arttığı son yıllarda tabipler ve diyetisyenler tarafından baklagillerin de sıklıkla önerildiğini açıklayan Bayraktar, “Ayrıca baklagiller, topraktaki organik husus birikimine yardımcı olmaları ve toprak yapısını düzeltmeleri nedeniyle ekim nöbetinde sıklıkla tercih ediliyor. Bu durum baklagillerin ziraî üretimdeki ehemmiyetini artırıyor. Bu doğrultuda Birleşmiş Milletler tarafından 2016 yılı ‘Uluslararası Bakliyat Yılı’ olarak ilan edildi ve takip eden süreçte her yıl 10 Şubat gününün ‘Dünya Bakliyat Günü’ olması kararlaştırıldı” dedi.
Bayraktar şu değerlendirmelerde bulundu:
• Ülkemizde baklagil üretimi ülke geneline yayılmış olsa da Güneydoğu Anadolu Bölgesi, İç Anadolu Bölgesi ve Marmara Bölgesi’nin güneyinde ağırlaşıyor. Genel olarak, kırmızı mercimek Güneydoğu’da, yeşil mercimek İç Anadolu’da, bakla Ege ve Güney Marmara’da, nohut ve kuru fasulye ise birçok bölgemizde yetiştiriliyor.
Baklagil üretiminin yüzde 42,7’si nohuttan
• Toplam yemeklik baklagil üretiminin, yüzde 42,7’sini nohut, yüzde 30,1’ini kırmızı mercimek, yüzde 20,7’sini kuru fasulye, yüzde 5,3’ünü yeşil mercimek oluşturuyor. Geri kalan yüzde 1,1’ini ise öbür bakliyatlar oluşturuyor.
• Ülkemizde 1990 yılında toplam 20,3 milyon dekar olan baklagil ekim alanı bugüne geldiğimizde 8,7 milyon dekara geriledi. Yani ekim alanlarımızda yüzde 56,6 oranında azalma yaşandı. Birebir biçimde üretimde de yüzde 33,2 oranında bir gerileme gerçekleşti.
• 2016 yılının Memleketler arası bakliyat yılı ilan edilmesinin akabinde 2016 yılı ile 2024 yılları ortasında yapılan çalışmalar ve üreticilerimizin gayretiyle bakliyat üretimimiz yüzde 24,5 oranında artarak toplam 1 milyon 345 bin tona çıktı. Bu artışa karşın nohut dışında en çok ürettiğimiz baklagillerde arz açığımız devam ediyor. İstatistikler yeşil mercimekte yüzde 39,8, kırmızı mercimekte yüzde 14,1, kuru fasulyede ise yüzde 8,6 oranında açığımız olduğunu gösteriyor.
“Baklagilde ithalatçı olmamız kabul edilemez”
• Son 10 yılda kuru fasulye, nohut ve mercimekte ithalat ölçüsü 379 bin 869 tondan yüzde 55 oranında artarak 587 bin 500 tona çıktı. İthalat kıymeti ise yüzde 28 oranında artarak 321 milyon dolardan 412 milyon 200 bin dolara yükseldi. Böylece son on yılda toplamda 5 milyon 44 bin ton ithalata karşılık 3 milyar 629 milyon dolar para ödedik.
• En değerli protein kaynaklarından baklagilde ithalatçı olmamız kabul edilemez. İnsanımızın protein gereksiniminin karşılamasında değerli bir yere sahip olan baklagillerin üretimini artırmak zorundayız. Halkımızın sağlıklı beslenmesi için temel besin eserlerinde üretim artırılmalı, ithalattan vazgeçilmelidir.
• Son yaptığımız çalışmada baklagillerde üretici ile tüketici ortasındaki makasın çok açık olduğu görülüyor. Üreticide 23 lira olan kırmızı mercimek markette 60 liraya, 31 buçuk lira olan nohut 89 liraya, 33 lira olan kuru fasulye 98 liraya, 29 lira olan yeşil mercimek 72 liraya satılıyor.
“Tüketicilerin kıymetli yemesinin izahı yok”
• Kırmızı et fiyatlarının yüksekliği ve tüketicinin alım gücünün düştüğü günümüzde protein muhtaçlığının gereğince karşılanması bakımından üreticilerimizde ucuz olan bu eserleri tüketicilerimizin değerli yemesinin izahı yoktur.
• Bu üzere temel besin eserlerinde marketlerde tavan fiyat uygulanmalıdır. Baklagil üretimini artırmaya yönelik teşvikler artırılmalı, üretici ile tüketici ortasındaki fiyat farkı makul düzeylere çekilmelidir. Hasat periyoduna yakın ithalat yapılarak piyasa istikrarı bozulmamalıdır. Üreticilerimizin mutlu olacağı bir fiyat siyaseti oluşturulmalıdır. Üreticilerimizin üretimini sürdürebilmesi için yetkililerin bu problemleri görmezden gelmemesi ve yerli üretimi destekleyici siyasetler geliştirmesi gerekiyor.
• Bu vesile ile Dünya Bakliyat Günü’nü kutluyor, emeğiyle bakliyat üretimimize bedel katan çiftçilerimize teşekkür ediyorum.
