Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) bilgilerine nazaran, yeni doğan bebekten en yaşlıya kadar nüfusu oluşturan bireylerin yaşları küçükten büyüğe hakikat sıralandığında ortada kalan kişinin yaşıyla belirlenen ortanca yaşın, 2015-2024 periyodunda daima arttığı görüldü.
Ülkede 2015’te 31 olan ortanca yaş, 2016’da 31,4’e, 2017’de 31,7’ye ve 2018’de 32’ye yükseldi.
Ortanca yaş, 2019’da 32,4 olurken, 2020’de 32,7’ye, 2021’de 33,1’e, 2022’de 33,5’e ve 2023’te 34’e çıktı.
Bu yaş, 2024 prestijiyle 34,4’e ulaşırken, gelecek yıl 35’i geçmesi bekleniyor.
Böylelikle datalar, Türkiye’de ortanca yaşın Cahit Sıtkı Tarancı’nın “35 yaş” şiirinde söz ettiği üzere “yolun yarısı”nı geçeceğini ortaya koydu.
“‘Ülkenin yaşı’ manasına geliyor”
Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Ali Eryurt, bahse ait yaptığı açıklamada, ortanca yaşın “ülkenin yaşı” manasına geldiğini söyledi.
Ortanca yaşın nüfusun yaş yapısının en özet göstergesi olduğuna işaret eden Eryurt, ortanca yaşın, yeni doğan sıfır yaşındaki bebekten, nüfusun en yaşlı bireyine kadar herkesin küçükten büyüğe gerçek sıralanmasıyla ortada kalan kişinin yaşı olduğunu belirtti.
Eryurt, ortanca yaşın artmasının, nüfusun yaşlandığını söz ettiğini aktararak, “Ortanca yaşın, son 10 yıla baktığımızda yaklaşık her iki yılda bir yaş arttığını görüyoruz. Bu, epey süratli bir artış. Böylelikle, Türkiye’de ortanca yaşın 2026’da 35’i geçmesini bekliyoruz.” dedi.
Cinsiyete nazaran bakıldığında ise bayanlarda ortanca yaşının 35’i aştığını bildiren Eryurt, erkeklerde bu yaşın 33,7 olduğunu söyledi.
Eryurt, Sinop, Giresun ve Kastamonu üzere vilayetlerde ortanca yaşın yaklaşık 43 olduğuna işaret ederek, nüfus projeksiyonlarına nazaran 2050’de ortanca yaşın 45’e yükselmesinin beklendiğini belirtti.
“Çalışma çağı nüfusu da azalmaya başlayacak”
Ortanca yaşın artışına paralel olarak çalışma çağındaki nüfusun da arttığına dikkati çeken Eryurt, şunları kaydetti:
“Doğurganlığın yüksek olduğu yıllarda nüfusa dahil olan jenerasyonlar, artık çalışma hayatına giriyor. Lakin bu, uzun sürecek bir eğilim değil. Nüfus momentumu tesiri ortadan kalktıktan sonra çalışma çağı nüfusu da azalmaya başlayacak. Nüfusun yaşlanması, iktisadın sektörel kompozisyonunda da farklılıklara yol açacak. Sıhhat, bakım ve sigorta kesimlerinde talep artarken eğitim ve genç odaklı bölümlerde talep azalacak. Çalışanların ortalama yaşı da artmaya devam ediyor. Daha çok nitelik, deneyim, tecrübe gerektiren bölümlerde yaşlı çalışan profilinin artması daha fonksiyonel olur fakat emek ağır bölümler açısından gerileme olması beklenir. Ayrıyeten nüfusun genç yapısını yitirmesine paralel olarak, çalışma ortamlarında da değişikliklere gereksinim olacak. İş yerlerinde özel düzenlemelerin yapılması, çalışan sıhhati ve güvenliği açısından yeni yaklaşımlar gerekecek.”
