Çanakkale Boğazı’nda 2020 yılından sonra tekrar tesirini göstermeye başlayan müsilaj (deniz salyası), Çanakkale Boğazı ve kıyılarında tekrar görülmeye başladı. Çanakkale Boğazı’nı sarmaya başlayan müsilaj kabusu dron ile görüntülendi.
Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Fakültesi Temel Bilimler Kısım Lideri ve Çanakkale Uygulamalı Bilimler Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Yeşim Büyükateş, mevcut hava koşullarının devam etmesi halinde 2020 yılında yaşanan müsilaj olayına emsal bir durumun tekrar ortaya çıkabileceğini belirtti. Müsilajın Marmara bölgesi ve Çanakkale Boğazı’nın büyük bir kısmının etkileyeceğini de dikkat çeken Büyükateş, müsilajın ekosistem, balıkçılık ve turizm faaliyetleri üzerinde önemli olumsuz tesirleri olacağını, balıkçılık kesiminde, balıkçı ağlarının müsilaj ile kaplanması, yetiştiricilik sistemlerinde filtrelerin tıkanması ve midyelerin üzerinin kaplanması üzere meseleler yaşanabileceğini söyledi. Büyüktaş, turizm kesiminde ise denizde oluşan jelimsi yapışkan oluşum içerisinde insanların yüzmek istemeyeceklerini ve bakteriyel parçalanma nedeniyle açığa çıkan berbat imaj ve kokunun da turizm faaliyetlerini olumsuz istikamette etkileyebileceğini vurguladı.
Bilim insanlarının uzun müddettir uyardığı deniz kirliliği ve buna bağlı olarak oluşan müsilaj, bilhassa Marmara Denizi’nde önemli ekolojik ziyanlara neden olmuştu. Arıtma sularının denize deşarjı ve deniz ulaşımı sağlayan taşıtların oluşturduğu kirlilik, vakitle deniz ekosistemini tehdit eden bir hastalığa dönüştü. 2020 yılında müsilaj, deniz tabanından su yüzeyine çıkarak görünür hale geldi. Çanakkale Boğazı’nı sarmaya başlayan müsilaj dron ile görüntülendi. Büyükateş, mevcut hava kaidelerinin devam etmesi halinde 2020 yılında yaşanan müsilaj olayına misal bir durumun tekrar ortaya çıkabileceğini belirtti. Büyükateş, müsilajın ekosistem, balıkçılık ve turizm faaliyetleri üzerinde önemli olumsuz tesirleri olacağına dikkat çekti. Balıkçılık dalında, balıkçı ağlarının müsilaj ile kaplanması, yetiştiricilik sistemlerinde filtrelerin tıkanması ve midyelerin üzerinin kaplanması üzere problemler yaşanabileceğini söz etti. Turizm dalında ise, denizde oluşan jelimsi yapışkan oluşum içerisinde insanların yüzmek istemeyeceklerini ve bakteriyel parçalanma nedeniyle açığa çıkan berbat manzara ve kokunun da turizm faaliyetlerini olumsuz tarafta etkileyebileceğini vurguladı.
DENİZ EKOSİSTEMİ TEHLİKE ALTINDA
Büyükateş, en büyük sorunun deniz ekosisteminde yaşandığını belirterek, denizel sistemde uydurma bir taban yapısı oluşturduğunu lisana getirerek, “Bu sebeple bilhassa balıkların hem beslenmesine hem üremesi hem de göçleri üzerine negatif tesirleri olmakta. Deniz tabanını kaplayarak deniz çayırlarının, mercanların, çift kabuklu yumuşakçaların üzerini, balıkların yuvalarını, yumurtaların üzerini örtebilir. Münasebetiyle oksijen alışverişinde problemlerle karşılaşılır. Askıda katı unsur yükü fazla olduğu için denizel sistemde ışık geçirgenliğini etkileyip, fotosentez sistemi üzerinde negatif tesiri kelam bahsidir. Bu nedenlerle denizel besin ağında sıkıntılar oluşur ve biyolojik çeşitlilik üzerine olumsuz tesirleri görülebilir” dedi.
KONTROLSÜZ TARIM UYGULAMALARI MÜSİLAJI TETİKLİYOR
Müsilajın oluşumunda denetimsiz tarımın da tesirli olduğuna dikkat çeken Büyükateş, ağır azotlu ve fosforlu gübre kullanımının, pestisit ve herbisitlerin bilinçsizce uygulanmasının denizel ekosisteme ziyan verdiğini belirtti. Yağışlarla birlikte bu kimyasalların denizlere taşındığını, bunun sonucunda da deniz ekosistemindeki azot ve fosfor ölçüsünün artarak planktonik organizmaların denetimsiz bir halde çoğalmasına ve ötrofikasyona yol açtığını söyledi.
“KALICI TAHLİL İÇİN FARKINDALIK ARTMALI”
Müsilaj meselesine kalıcı tahliller bulunması için farkındalığın artırılmasının değerine vurgu yapan Büyükateş, bölgeler bazında hareket planlarının oluşturulması gerekiyor. Endüstriyel endüstrinin ağır olduğu bölgelerle ziraî üretimin ağır olduğu bölgelerde uygulanacak tedbirlerin farklılık göstermesi gerekiyor. Bilhassa ziraî kaynaklı kirlenmeyi önlemek için sürdürülebilir ve akıllı hassas tarım uygulamalarına geçiş değerli. Bunun yanı sıra, atık arıtma tesislerinin aktif çalıştırılması ve sanayi tesislerinin atıklarını düzgün bir biçimde bertaraf etmesi gerekiyor. Kişisel olarak ise fosfor bazlı sentetik deterjan kullanımını azaltmak, atıkları en az düzeye indirmek ve geri dönüşümü benimsemek üzere tedbirler alınabilir” diye konuştu.
“BALIKÇILIKTA KIYMETLİ ÖNLEMLER ALINMALI”
Prof. Dr. Yeşim Büyükateş, müsilajın Marmara Bölgesi ve Çanakkale Boğazı’nın büyük bir kısmını etkileyebileceğini belirterek, meteorolojik kaidelerde ani bir değişiklik olmadığı takdirde sorunun devam edeceğini öngördüklerini belirtti. Nisan ayında başlayacak av yasağına kadar balıkçılığı bir ölçü etkileyebileceğini lakin sonrasında toparlanmanın mümkün olacağını, balıkçılığın sürdürülebilir bir biçimde yürütülmesi için gerekli önlemlerin alınması gerektiğini, alanında uzman bilim insanları ile birlikte çalışmaların sürdürüldüğünü söyledi.
YAT LİMANINDAKİ MÜSİLAJ YOĞUNLUĞU DA GÖRÜNTÜLENDİ
Çanakkale Boğazı’nı sarmaya başlayan müsilaj, Çanakkale’de kordonboyundaki yat limanını da adeta sardı. Yat limanı ve balıkçı teknelerinin yanaştığı bölge büsbütün müsilaj ile kaplanırken, bu anlar fotoğraf sanatkarı Cihan Kurnaz tarafından dron ile görüntülendi.
