TEPAV (Türkiye İktisat Siyasetleri Araştırma Vakfı) tarafından yayımlanan Bütçe İzleme Bülteni’nin beşinci sayısında, merkezi idare bütçesiyle ilgili çarpıcı bilgiler paylaşıldı. 2024 yılında bütçe açığı yüzde 52,6 artarak yükselirken, vergi gelirleri bütçe harcamalarındaki artışı geride bıraksa da bütçe üzerindeki baskıyı hafifletmekte kâfi olmadı.
Bültende, enflasyon ve büyüme amaçlarından sapmaların bütçe gerçekleşmelerine olumsuz tesirde bulunduğu vurgulandı. Bilhassa vergi gelirlerinin bütçe ve Orta Vadeli Program (OVP) amaçlarının altında kaldığı, 2024 yılının son 20 yılın en düşük vergi performansına sahip yılı olduğu söz edildi.
Bütçe açığı yükseldi, 2025’te daha güçlü mali duruş gerekiyor
2024 yılında GSYH’ye oranla yüzde 4,8 olarak gerçekleşen bütçe açığının, maliye siyasetinin enflasyonla çabaya gereğince takviye vermediğini gösterdiği belirtildi. Bütçe harcamalarındaki katılık, ertelenen kamu harcamaları ve hududuna ulaşan vergi performansı nedeniyle, 2025 yılında hedeflenen yüzde 3’lük bütçe açığına ulaşılması için sıkı bir mali disiplin gerektiği tabir edildi.
Vergi dışı gelirler bütçeye katkı sağladı
Bültende, bütçe gelirlerinde vergi dışı gelirlerin kıymetli bir katkı sunduğu belirtilerek, bu durumun Hazine faiz gelirlerindeki dönemsel artış, idari ve vergi para cezaları ile alınan bağış ve yardımlar üzere kalemlerden kaynaklandığı aktarıldı.
Sosyal müdafaa ve yoksullukla uğraşa ayrılan kaynaklar azaldı
2024 yılı bütçesinde cari transfer harcamaları artarken, toplumsal muhafaza harcamalarının toplam bütçedeki hissesinin yüzde 4,2 ile düşük düzeyde kaldığı belirtildi. Bilhassa seçim sonrası periyotta toplumsal müdafaa ve yoksullukla gayrete ayrılan bütçenin gerçek olarak azaldığı kaydedildi.
Özellikle hane halkına yapılan transferlerin azaldığı, ziraî destekleme ödemelerinin ise enflasyonun ve genel artış oranlarının altında kaldığı tabir edildi. Direkt yoksullukla gayrete ayrılan kaynakların toplam bütçedeki hissesinin yalnızca yüzde 2,5 olduğu ve bu oranın giderek düştüğü bilgisi paylaşıldı.
