Güncel bölgesel ve global gelişmelere ait Suudi Arabistan merkezli Asharq News televizyonuna değerlendirmede bulunan Fidan, yabancı güçlerin bölgeye çok aşırı formda müdahale etmesinin, aşikâr devletlerin kendi ülke çıkarlarını değil de öteki ülkelerin çıkarlarını savunmasının ve öbür ülkeler ismine hizmet etmesinin Suriye’deki üzere sonuçlar doğurduğunu söz etti.
Yeni devirde bundan ders çıkartarak, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Katar, Mısır, Ürdün ve Irak üzere bölge ülkeleriyle bir ortaya gelerek daha fazla istikrarı önceleyen bir siyaset üretmeye çalıştıklarını belirten Fidan, “Yoksa evvelki periyoda baktığımız vakit savaş var, bölünme var, istikrarsızlık var, yerinden edilen milyonlarca insan var. Maalesef bizim yaşadığımız coğrafyaların mukadderatı bu olmamalı. Müslümanların, Arapların, Türklerin, Farsların yaşadığı coğrafyanın yazgısı artık değişmeli. Ben bu değişimin inşallah bütün bölgede başlamış olduğunu düşünüyorum.” diye konuştu.
Fidan, Suriye’deki yeni idarenin yalnızca Türkiye’yle değil, bütün ülkelerle uyum arayışı içinde olduğuna işaret ederek, Türkiye olarak Arap Birliği, Körfez ülkeleri, İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT), Avrupa Birliği (AB), ABD ve öbür bölgesel ve global teşkilatlarla Suriye’nin yine kalkınması için neler yapılabileceğine odaklandıklarını lisana getirdi.
Başta Suudi Arabistan, BAE, Katar, Mısır, Türkiye ve Ürdün olmak üzere bölge ülkelerinin büyük rol oynadığına dikkati çeken Fidan, AB’nin de rolü olduğunu ve dün Avrupa Birliği Dış Alakalar ve Güvenlik Siyaseti Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas’ı Ankara’da konuk ettiğini anımsattı.
Fidan, ABD’nin Suriye’ye yönelik yaptırımların bir kısmını kaldırdığını ve AB’nin de ilerleyen günlerde bir kısmını kaldıracağını umduğunu kaydederek, Türkiye’nin de ulaştırma, güç ve sıhhat üzere alanlarda çabucak yardımlara nasıl başlanabileceğine dair kendi içerisinde bir uyum düzeneği kurduğunu anlattı.
Suriye ile Türkiye ortasında 911 kilometrelik bir hudut bulunduğuna işaret eden Fidan, “Suriyeliler kardeşlerimiz bizim. Oranın (Suriye’nin) olağan istikrarlı olması, ekonomik kalkınmasının düzgün olması, nizamlı olması bizim için de hayati derecede değerli. Şu anda hem Türkiye’nin uğraşları hem memleketler arası ortaklarımızla ortaya koyduğumuz eforlar meyvesini inşallah verecek.” dedi.
“Suriye’de asla terörizme yer verilmemesi gerekiyor”
Fidan, Suriye’deki yeni idareden beklentilere ait, şunları kaydetti:
“Suriye’deki yeni idarenin artık bölge için bir tehdit teşkil edecek yapıda olmaması, terörizme asla yer verilmemesi DEAŞ ve PKK başta olmak üzere. Ülkedeki azınlıklara yeterli muamele edilmesi, kapsayıcı bir hükümet kurulması ve ülkenin toprak bütünlüğünün, siyasi egemenliğinin tam olarak sağlanması. Bu koşullar üzerinde milletlerarası toplum ve bölge ülkeleri olarak biz anlaştık ve bu taleplerimizi Suriye idaresine ilettik. Şu anda hangimiz gidersek gidelim birebir şeyleri konuşuyoruz. Suriye’den bizim beklentimiz bu. Temel prestijiyle evvelki rejimden de biz bunu bekliyorduk.”
Türkiye dahil hiçbir ülkenin özel olarak yeni idareye talep iletmediğini aktaran Fidan, Suriye halkının düzgünlüğünü sağlayacak, bölge ülkelerinin de istikrarına ve güvenliğine katkı verecek bir idare ve davranış beklediklerini tabir etti.
“Suudi Arabistan ve Türkiye’nin Suriye konusunda görüş ayrılığı yok”
Fidan, Suudi Arabistan ile Türkiye ortasında Suriye bağlamında yapılan uyumu Akabe, Kahire ve Riyad’ta düzenlenen toplantılarla en üst düzeye çıkardıklarını belirterek, “Suudi Arabistan ile Türkiye’nin Suriye’deki yeni idareden beklenen şeyler, konular ve yapılması gerekenler konusunda hiçbir farklılığı yok, görüş ayrılığı yok.” dedi.
Şu ana kadar Suudi Arabistan ile düzgün çalıştıklarını ve bir arada çalışmaya devam edeceklerini kaydeden Fidan, Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Faysal bin Ferhan’ın da sahiden harika rol oynadığını ve bu nedenle onu tebrik ettiğini lisana getirdi.
Fidan, Suudi Arabistan ile Türkiye ortasında yakın bir bağ olduğuna işaret ederek, Suudi Arabistan’da yıllardır birlikte çalıştıkları fedakar ve cefakar arkadaşlarla iki ülke ortasındaki bağları daha da ileriye götürmenin ve bölgesel ve global gelişmeleri değerlendirmenin zorunlu bir konu olduğunu vurguladı.
Suudi Arabistan ve Türkiye’nin tarihi kardeş olan iki ülke olduğuna işaret eden Fidan, bunu çağdaş vakitte nasıl ileri taşıyacaklarının, bundan nasıl daha fazla istifade edebileceklerinin, iki ülke güvenliğine ve refahına daha fazla nasıl katkıda bulunabileceğinin arayışında olduklarını tabir etti.
Fidan, bilhassa Gazze krizi sırasında Suudi Arabistan ile Türkiye’nin Temas Kümesi içerisinde ve dışında sahiden inanılmaz bir uyumu ve beraberliği olduğunu vurgulayarak, ayrıyeten bunun için teşekkür etti.
“ABD ile sıkıntılı olan bahislerden biri Suriye’deki Amerikan politikası”
ABD Başkanı Donald Trump’ın göreve başlamasına ait Fidan, yeni devirde de Trump idaresiyle en üst seviyede yakın çalışmalara devam edeceklerini kaydederek, “Amerikan idaresiyle uzun yıllara dayanan münasebetlerimiz var fakat her bahiste birebir düşünmüyoruz. Bilhassa bölgesel sıkıntılarda farklı olduğumuz mevzular var. Ama yetişkin, olgun devletlerin takip etmesi gereken bir hareket usulü var. O da problemli bahisleri parantez içine alıp güzel olan mevzuları devam ettirmek gerekiyor. Amerika’yla da bizim sıkıntılı olan konularımız var. Bunların başında Suriye’deki Amerikan siyaseti geliyor.” diye konuştu.
Fidan, bu Suriye politikasının eski ABD Başkanı Barack Obama döneminde başladığını hatırlatarak, şunları kaydetti:
“Amerika, Suudi Arabistan, Türkiye üzere ülkeler Suriye muhalefetine takviye verirken en başından itibaren, daha sonra Amerika dedi ki ben muhalefete takviye vermeyeceğim, benim işim DEAŞ’la gayret etmek olacak dedi ve kavramı değiştirdi. O vakit olağan bir ton jeopolitik krizi de beraberinde tetiklemiş oldu bilmeden. Bunu yaparken de o denli bir biçimde yaptı ki öteki bir terörist örgütü aldı. PKK/PYD’yi DEAŞ’la savaşmak ve DEAŞ’lı mahkumları mahpusta tutmak üzere kullandı. Biz dedik ki Amerika’ya bu yanlış, bunu öbür türlü de yaparız. Bilhassa Türkiye’nin ulusal güvenliğine muazzam bir tehdit oluşturuyor bu ve siz bunu biliyorsunuz.”
Terör örgütü PKK’nın ABD tarafından da terör örgütü olarak tanındığını ve uzun yıllardır PKK önderlerinin başına 5’er milyon dolar para mükafatı konulduğunu aktaran Fidan, “Böyle bir gerçeklik varken, sizin PKK’nın uzantısıyla Suriye’de bu türlü bir iş yapıyor olmanız çok hayra alamet değil. Obama bunun süreksiz olduğunu söylemişti. Sonra Trump geldi. Trump bunu kaldırmak istedi çok samimi bir biçimde birkaç kere lakin Amerika’nın o dönemki idaresindeki birtakım ögeler buna direndiler.” tabirlerini kullandı.
Fidan, Trump’ın birçok mevzuda ABD sistemi tarafından “oyalandığını” gördüğü için yeni periyotta kendisinin iradesini ve talimatlarını harfiyen hayata geçirecek yeni takımlar atadığını kaydederek, yeni devirde hem Suriye konusunda hem terörle gayret konusunda hem bölge ülkelerinin güvenliği konusunda en üst seviyede anlayış birliğine ulaşmayı umduğunu ve bunun için çalışacaklarını lisana getirdi.
“Suriye’de silahlı kümeler tek bir ordu çatısı altında toplanmalı”
Suriye’deki yeni idarenin önündeki en kıymetli evraklardan birinin tüm tarafların anlaşabilmesi olduğuna işaret eden Fidan, “Ülkedeki silahlı kümelerin artık tek bir ordu çatısı altında toplanması ve tek bir yasal devlet organının fakat silah taşımaya ve güç kullanmaya yetkili olması. Bütün çağdaş devletlerde olması gereken budur. Birden fazla silahlı kümenin, silahlı ögenin olması farklı otoritelere bağlı, bu iç savaşın bir tabanı demektir, bu kabul edilebilir bir bahis değil.” dedi.
Fidan, bu kümelerin yeni devirde ulusal ordu altında bir ortaya gelmesinin değerli olduğunun altını çizerek, Türkiye’nin en üst seviyedeki yapan tesirini kullandığını söyledi.
“Türkiye, yakın olduğu kümelere ulusal orduya katılın dedi”
Kuzeydeki kümelerin en yüksek sayıya sahip olduğuna işaret eden Fidan, “80 binden fazla silahlı ögenin olduğu Türkiye’ye yakın kümeler var. Biz bunlara hiç düşünmeden dedik ki gidin ulusal orduya katılın, ulusal ordunun kesimi olun ve ülkede bir düzensizlik çıkmasına müsaade vermeyin. Umarım güneydeki kümelerde, Suveyda ve Dera’da tıpkı şey olur.” sözünü kullandı.
İsrail’in Suriye’ye yönelik siyasetlerine ve faaliyetlerine ait Fidan, “İsrail’in Suriye’de İran ve İranlı milisler varken ortaya koyduğu siyasetin münasebetleri ile şimdiki siyasetin münasebetleri ortasında bir tenakuz var. Bir evvelki siyasetin bir tabanı vardı, bunu anlatıyordu lakin şu anda o taban kalmadı. Bunun olmadığı bir periyotta ve yeni idare ‘biz kimse için tehdit olmayacağız’ demesine karşın İsrail’in Suriye’de bir kara işgali başlatması, aşikâr noktalara kadar ilerlemesi, buralara askeri öge getirmesi, buralarda üs açması doğal ki bir provokasyon olarak nitelendirilir.” diye konuştu.
Fidan, İsrail’in bu yaklaşımının askeri ve siyasi olarak tehlikeli olduğuna dikkati çekerek, başta bölge ülkeleri olmak üzere Suudi Arabistan, Mısır, Ürdün, Türkiye ve Irak’ın buna karşı çıktığını ve karşı çıkmaya da devam edeceğini vurguladı.
“Suriye’de bütün etnik kümeler eşit vatandaş olarak yer almalı”
Suriye’deki yeni idarenin tıpkı başka silahlı kümelere yapıldığı üzere PKK/YPG’ye silahları bırakması için davette bulunduğunu anlatan Fidan, “Bizim burada beklentimiz bütün etnik kümelerin; Kürtlerin, Türklerin, Yezidilerin, Hristiyanların, Arapların, Sünnilerin, Şiilerin, Alevilerin, Nusayrilerin kendi kültürlerini yaşarken birebir vakitte eşit vatandaş olarak Suriye toplumunda yerini almaları. Bunu mümkün kılacak bir sistemin olağan olmasını biz istiyoruz açıkçası. Artık bu yeni idare de bunu yapmak istiyor. Bu olurken YPG’nin silahlarından vazgeçmiyorum demesi kabul edilebilir bir durum değil. Bu şu anda Suriye’nin kendisi için bir sorun.” diye konuştu.
Fidan, memleketler arası kamuoyunun önüne terör örgütü PKK/YPG’nin Suriye’deki elebaşı Mazlum Abdi (Kobani) kod isimli Ferhat Abdi Şahin’in çıkartıldığını belirterek, “Bu adam aslında PKK’nın bir alt organının yöneticisi. Bunun üstünde Suriye’de PKK yöneticileri var. Sabri Ok var, Fehman Hüseyin var. Birisi siyasi mevzulara bakıyor, birisi askeri mevzulara bakıyor, PKK yöneticileri. Ferhat Abdi Şahin’in bunların müsaadesi olmadan rastgele bir karar vermesi, adım atması mümkün değil. Münasebetiyle Suriye’de yeni devirde bir terör örgütünün bu biçimde faaliyet gösteriyor olması kabul edilemez.” sözlerini kullandı.
