Dışişleri Bakanı Fidan, Filistin merkezli bir televizyon kanalının programında Gazze’deki ateşkes, ABD Başkanı Donald Trump’ın Filistin ile ilgili açıklamaları, Kudüs’ün geleceği hakkındaki soruları cevapladı. ABD Başkanı Donald Trump’ın Filistinlilerin tehcir edilmesi gerektiği açıklamalarına ait soru üzerine Bakan Fidan, “Filistin tehciri kabul edilemez.
Bu tipten tekliflerin biz ciddiye alınması gerektiğini düşünmüyoruz. Bu biraz tarihi bilmemek, anlamamak manasına gelir. Biz İslam dünyası olarak, Türkiye olarak, Arap dünyası olarak ve memleketler arası toplumun kahir ekseriyeti bu görüşün gerisinde. Dünyada bu görüşün desteklenmesinden daha fazla desteklenen öteki bir siyasi proje yok. Ama ne acıdır ki bu kadar büyük bir genel kabule sahip iki devletli tahlil projesi pratikte hayata geçirilemiyor” diye konuştu.
“Rehineleri kurtardıktan sonra onu tutacak diğer hiçbir şey yok”
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun rehinelerin özgür bırakılmasından sonra savaşı tekrar devam ettirme ihtimali ve Gazze’de sağlanan ateşkes mutabakatına dair beklentilerinin neler olduğu sorusuna Bakan Fidan, şu cevabı verdi:
“Bu senaryo maalesef geçerliliğini koruyan bir senaryo. İnşallah olmaz. Bizim bütün dileğimiz 7 Ekim’den bu yana devam eden soykırımın durması ve ulaşılan ateşkesin devam etmesi, Gazzelilerin tekrar yurtlarına dönmesi, olağan hayatlarına başlayabilmeleri. Bu mevzuda memleketler arası toplum olarak elimizden geleni yapıyoruz. Ancak Netanyahu’nun zihni doğal ortada. Vakit zaman kendisi de bunu göstermekten çekinmiyor.
Rehineleri kurtardıktan sonra onu tutacak öteki hiçbir şey yok. Tutacak yalnızca memleketler arası toplumun gerçekçi bir hal koyması, yani İsrail’i büsbütün izolasyon altına alan bir tutum koyması. Biliyorsunuz muahedeye garantör olan üç tane devlet var: Mısır, Katar ve Amerika Birleşik Devletleri. Amerika’nın burada İsrail üzerinde bu muahedenin kararlarına tâbi tutacak bir zorlama yapması gerekiyor. Bunun olmadığı bir yerde tekrar Amerika takviyesiyle Netanyahu bir savaş başlatırsa Amerika’nın esasen tabanlara vurmuş olan kredisi daha da fazla tabana vuracak ve memleketler arası sistemdeki bu çarpıklık bir krizin devam etmesini sağlayacak.”
“Günün sonunda yeniden orman kanununun geçerli olduğunu görüyorsunuz”
İsrail’in Gazze’ye yönelik taarruzlarını memleketler arası toplumun neden durduramadığı sorusuna Bakan Fidan, “Amerika’nın kayıtsız koşulsuz takviyesi var. Yani bu bir matematik sıkıntısı, ona bakmak lazım. Adalet sıkıntısı olmaktan, hak ve hukuk problemi olmaktan çıktı ve matematiğe döndü, güç matematiğine dönüştü. Gücü daha fazla olan, yanlış yahut hakikat olduğuna bakmaksızın kan dökmeye yol açıyor. Buna orman kanunu diyoruz biliyorsunuz. İnsanlık binlerce yıl daha uyguna gerçek evrilirken ahlaken, hukuken, sistem olarak, anlayış olarak fakat günün sonunda yeniden orman kanununun geçerli olduğunu görüyorsunuz” karşılığını verdi.
“Bu zulüm döngüsü bir yerden kırılacak”
Bakan Fidan, “Kudüs’ün geleceğini mevcut kaideleri da göz önünde bulundurarak nasıl buluyorsunuz, nasıl değerlendiriyorsunuz ve sizlerin Kudüs’ün kimliğini korumak için sarf ettiğiniz eforlardan bahseder misiniz, Müslüman ve Hristiyanlık kutsalları hakkında?” biçimindeki soru üzerine şunları söyledi:
“Kudüs sorunu, Filistin sorununun değerli bir sembolüdür. Orada hayatını kaybeden aziz, sayın Filistinli kardeşlerimizin yanı sıra bizim için başka bir değerli konu da dinimizden kaynaklanan Kudüs ve Mescid-i Aksa’dır. Buranın üzerinde oynanan oyunlar, Kudüs’ün büsbütün Yahudileştirilmesi, memleketler arası kimliğinden, Müslüman kimliğinden, Hristiyan kimliğinden çıkarılması ve buraya tek dinli bir yaklaşımın getirilmesi alışılmış ki kabul edilemez. Burada Ürdün’le yakın çalışıyoruz.
Ürdün’ün buradaki duruşuna takviye veriyoruz. İslam ülkeleriyle bu bahiste yakınlaşmamız var, önemli çalışmalarımız var. Fakat maalesef İsrail yeniden kendisine sağlanan takviyeyle Kudüs’te de her türlü provoke edici adımı atmaya devam ediyor. Aslında medeniyetin geldiği noktada, burası milletlerarası tevhidi dinlerin temsil edildiği bir barış kenti, bir buluşma kenti olabilirdi. Ancak İsrail hem Müslümanlara ilişkin hem Hristiyanlara ilişkin bütün sembolleri silmede, orayı domine etmede ısrarlı. Bu bu türlü sarfiyat mi? Ben bunun bu türlü gideceğini düşünmüyorum. Bu zulüm döngüsü bir yerden kırılacak.”
“Ülkem kendi içinde fikir olarak birçok mevzuda bölünürken Filistin sorununda tek yürek olması tarihi andı”
Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas’ın Türkiye’ye gerçekleştirdiği resmi ziyarette TBMM’de yaptığı konuşma hatırlatılarak, Filistin ve Türkiye idareleri ortasında yeni bir ziyaretin gerçekleşme ihtimalinin sorulması üzerine Bakan Fidan, “Geçtiğimiz ağustosta Sayın Abbas’ın davetimiz üzerine Türkiye’ye yaptığı ziyaret ve Millet Meclisi’nde yaptığı konuşma tarihi bir andı. Ben de Millet Meclisi’nde bulundum ve konuşmayı dinledim.
Bizim Millet Meclisimiz biliyorsunuz 600 vekilimizden oluşuyor, Türkiye’nin çeşitli bölgelerinden ve çeşitli partilerinden seçilmişler. Ondan fazla partiye mensup milletvekillerimiz var. Birçok bahiste biz Türkiye’de tartışırız. Esasen demokrasi de bunu gerektiriyor. Meclis ağır bir tartışma yeridir, fikirlerin bölündüğü bir yerdir. Lakin Sayın Abbas konuşma yaparken bütün vekillerin kalkıp alkışlaması, kelamını kesmesi daima ve ona verilen takviye tarihi bir andı. Sahiden ülkem ismine gururlandım. Ülkem kendi içinde birçok hususta bölünürken, fikir olarak natürel ki, Filistin probleminde tek yürek olması, tek beden olması ve Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin şahsında bunu Sayın Abbas’a göstermesi bence tarihi bir andı. Bu sembolizm açısından kıymetliydi.
Bu ateş sönmeyecek, bu dayanak bitmeyecek. Önümüzdeki günlerde yeni görüşmelerimiz olacak, yeni bir ortaya gelmelerimiz olacak. Bizim Filistin idaresine dayanağımız aslında kesintisiz devam ediyor. Hangi alanda bizden destek isterlerse, iş birliği alanı ortaya çıkarsa biz onu veriyoruz. Filistinli kardeşlerimize elimizden gelen her türlü dayanağı vermeye de devam edeceğiz. Bu mevzuda Cumhurbaşkanımız biliyorsunuz çok hassas. Öbür İslam ülkeleri ile devam eden iş birliği çalışmalarımız var” tabirlerini kullandı.
“Kalıcı bir tahlil getirilmediği sürece daima biz daha büyük bir savaşla karşılaşacağız”
Birinci Gazze Savaşı’ndan itibaren bahse dahil olduğunu vurgulayan Fidan, “O periyotta babam merhum olmuştu. İki gün cenazesinde durabildim. Üçüncü gün Şam’a gitmem gerekmişti. O vakit Hamas idaresi Şam’daydı. Bu savaşın durdurulması için arabuluculuk, müzakere çalışmaları vardı. O günden itibaren ben olanlara baktığımda şunu görüyorum; esasen geçen yılki savaş ortaya çıkınca biz dedik ki yalnızca ateşkes değil, olması gereken birebir vakitte iki devletli tahlile de artık çalışmak.
Birinci, İkinci Gazze Savaşı’nda ve başka çatışmalarda daima biz ateşkes için arabulucu olduk. Çabucak bu çatışma dursun, ateşkes olsun, mevt dursun diye. Ancak şunu gördük; kalıcı bir tahlil getirilmediği sürece daima biz daha büyük bir savaşla karşılaşacağız. Münasebetiyle bu savaş başlar başlamaz ateşkesin yanına çabucak iki devletli tahlili de koyduk ki bir daha bu savaşı görmeyelim. Bakın bizim bu probleme bir siyasi tahlil bulmamız lazım. İsraillilerin de barış içerisinde uzun yıllar bölgede emin biçimde yaşamasının yolu, Filistinlilerin de yaşamasının yolu, bölgenin daha fazla provoke edilmemesinin yolu buradan geçiyor. Lakin siz bırakın Filistinlileri, Mısır’ın elindeki, Ürdün’ün elindeki, Suriye’nin elindeki, Lübnan’ın elindeki toprağı da almak isteyen, İsrail’i daha da toprak olarak büyütüp yaygınlaştırmak isteyen bir projenin sahibiyseniz, olağan ki iki devletli tahlil istemezsiniz, oyalarsınız onu” dedi.
