TÜİK’in internet sitesinde yer alan açıklamaya nazaran, kurum, her yıl fiyat derlenen yerleşim ve iş yerleri ile sepette yer alan eserler, tartıları ile eser tariflerini güncelliyor.
Buna nazaran, TÜFE, toplumun tüketim kalıplarını mümkün olduğunca gerçeğe yakın biçimde yansıtmayı hedefleyen mal ve hizmet sepeti üzerinden hesaplanıyor.
Piyasada mevcut tüm mal ve hizmet fiyatlarının takip edilmesinin mümkün olmaması nedeniyle TÜFE hesaplaması için hane halklarının tüketim harcamalarında değerli yer tutan mal ve hizmetler dikkate alınarak bir sepet oluşturuluyor. Kelam konusu sepet, tüketicilerin günlük hayatlarında sıkça tercih ettiği eser ve hizmetleri içeriyor.
Gelir Yönetimi Başkanlığından (GİB) 2019’dan itibaren iş yerlerine ilişkin ciro datalarının elde edilmesiyle, perakende kesiminde yer alan marketler ve giysi mağazaları için ciro pahaları kullanılarak iş yeri örneklemi belirleniyor.
Her yıl aralık ayında en şimdiki ciro dataları incelenerek, vilayet bazında fiyat derlenen iş yerleri gözden geçiriliyor. Perakende ticaret kesiminde yer alan iş yerlerinin vilayet bazında ciro büyüklükleri temel alınarak tüketicilerin o vilayette ağır olarak tercih ettiği, en çok satış yapan zincir ve lokal firmalardan fiyat derlenmesi amaçlanıyor.
Sepette yer alan eserlerin sayısı değişiyor
Açıklamaya nazaran, bu yıl prestijiyle alandan data derleme tekniğiyle elde edilecek fiyat sayısı, derlenen toplam fiyat sayısının yaklaşık yüzde 50,3’ünü oluşturacak.
TÜFE’de bu yıl 81 vilayet ve 233 ilçe kapsamında, 29 bin 941 iş yeri ve 5 bin 246 konuttan (kira) 407 unsur ve 951 husus çeşidi için her ay yaklaşık 609 bin 382 fiyat derlenecek.
Her yıl aralık ayında yapılan güncellemede, tartısı artan mal ve hizmetler endeks sepetine dahil edilirken, yükü azalan eserler sepetten çıkartılıyor. Bu nedenle, TÜFE sepetinde yer alan eserlerin sayısı her yıl değişim gösteriyor. TÜFE tüketim sepeti ve tartıları ise yıl içinde değişmeden sabit kalıyor.
Güncellemeye nazaran, bu yıl sepete yeni giren unsurlar implant tedavi fiyatı, araba (elektrikli) ve güneş gözlüğü olurken, bayan pardösüsü ve şemsiye ise sepetten çıkarıldı.
Ayrıyeten, sepette yer alan “hijyenik yerler için paklık ve bakım ürünleri”, “otomobil (dizel)”, “otomobil (benzinli)”, “tren fiyatı (şehirler arası)”, “uçak bileti ücreti”, “cep telefonu görüşme ücreti”, “özel televizyon ve çevrim içi yayın hizmetleri”, “diğer kitaplar” ile “yurt dışı bir hafta ve daha fazla periyodik tur” başlıklarının altına yeni husus çeşitleri eklendi.
Ana küme ağırlıkları
TÜFE hesaplamalarında kullanılacak ana küme yükleri da belirlendi.
Buna nazaran, besin ve alkolsüz içeceklerin yükü yüzde 24,98’den yüzde 24,96’ya, ulaştırmanın tartısı 17,35’ten 15,34’e gerilerken, konutun tartısı yüzde 14,2’den yüzde 15,21’e yükseldi.
Besin ve alkolsüz içecekler, alkollü içecekler ve tütün, konut eşyası ile ulaştırma kümelerinin tartıları düşerken, konut, sıhhat, cümbüş ve kültür, lokanta ve oteller, eğitim, giysi ve ayakkabı, çeşitli mal ve hizmetler ile haberleşmede kümelerinin yükünün arttığı görüldü.
Kelam konusu yükler, alkollü içeceklerde ve tütünde yüzde 3,52, eğitimde yüzde 2,3, giysi ve ayakkabıda yüzde 7,16, mesken eşyasında yüzde 7,67, sıhhatte yüzde 4,09, haberleşmede yüzde 3,62, cümbüş ve kültürde yüzde 3,36, lokanta ve otellerde yüzde 8,31, çeşitli mal ve hizmetlerde yüzde 4,43 olarak belirlendi.
