Dört yüzyıl boyunca üretilen 20.000 müzik modülünün karmaşıklığını ölçmek için ağ bilimini kullanan bir çalışma, müziğin vakitle daha az karmaşık, yani daha kolay hale geldiğini sav ediyor. Müzik, bildiğimiz her toplumda insan hayatının değerli bir modülü. Bu yüzden, bu sanat formunun vakit içerisinde değişimini ve bilhassa teknolojiyle birlikte daha erişilebilir hale gelmesinin müziği nasıl etkilediğini incelemek epeyce enteresan bir araştırma alanı oluyor.
Henüz hakem kontrolünden geçmemiş olan çalışmada grup, “önceki çalışmalar, süratli, birbirine bağlı ve algoritmik olarak düzenlenmiş ortamlarda dolaşan içeriklerin, şarkı sözleri ve toplumsal medya yorumlarında görüldüğü üzere, kolaylaştırma süreçlerine tabi olduğunu ileri sürmüştür” diye yazıyor ve ekliyor: “Bu değerli bir soruyu gündeme getiriyor: Çağdaş müzik ortamında da misal bir eğilim yaşanıyor mu?”
Elbette müziğin karmaşıklığını ölçmek kolay bir iş değil. Roma Sapienza Üniversitesi ve Padova Üniversitesi araştırmacıları, bu çalışma için yüzyıllar boyunca çeşitli tiplerdeki müziği tahlil etmek maksadıyla ağ bilimi araçlarını kullandılar. Takım, “Altı makro çeşide kategorize edilmiş yaklaşık 20.000 MIDI evrakından oluşan bir bilgi setini tahlil ettik ve müzik bestelerini notaların düğümler ve geçişlerin kenarlar olduğu yüklü yönlendirilmiş ağlar olarak temsil etmeyi seçtik” diyor ve devam ediyor: “Bu yaklaşım tipler ortasındaki yapısal farklılıkları sistematik olarak araştırıyor ve müzikal karmaşıklığı ve vakit içindeki eğilimlerini ölçmek için potansiyel bir prosedür sunuyor.”
Basitçe tabir etmek gerekirse, notaları “düğümlere” atayarak ve notalar ortasındaki rastgele bir geçişi temas çizgileri yahut “kenarlar” olarak temsil eden takım, daha sonra bir müzik modülünün ne kadar karmaşık olduğunu tahlil etmeye başladı. Bir notanın tekrar tekrar öbür bir notaya geçtiği yerlerde, temas çizgisi kalınlaştırıldı ve bu da tahlili kolaylaştırdı.
Yüzyıllar geçtikçe kolaylaşan müzik
Ekip, bu ağ tahlilini kullanarak evvelki araştırmalarla uyuşmayan birtakım şaşırtan sonuçlar buldu. Genel olarak, klasik müziğin çağdaş müzikten çok daha karmaşık olmasıyla, müzikal karmaşıklığın yüzyıllar boyunca azaldığını buldular. Lakin, klasik müziğin kendisi de bu eğilimden etkilenmiş ve vakit içerisinde daha az karmaşık hale gelmiş üzere gözüküyor.
Caz ise, kısa bir müddetliğine de olsa bu eğilime istisna oluşturuyordu. Takım, “özellikle, klasik müzik düşüş eğilimi gösterirken, caz birinci günlerinde karmaşıklığında bir artış, akabinde bir düşüş ve sonunda bir istikrar gösteriyor. Buna karşılık, öbür tipler nispeten düz kalıpları koruyor ve verimlilik bedelleri son yıllarda klasik ve cazınkilerle karşılaştırılabilir” diyor.
Sorumlu disko ve new wave mi?
Önceki araştırmalar, melodilerin daha yakın vakitlerde daha kolay hale geldiğini ve bu eğilimin birinci olarak 1975 civarında disko ve new wave’in başlangıcından ve akabinde hip-hop, elektronik müzik ve MTV’nin yükselişiyle ortaya çıktığını söylüyordu. Lakin, yeni çalışma incelenen tüm cinslerde karmaşıklığın azaldığını bulduğu için, müziğin karmaşıklığındaki düşüşten bu yeni cinsleri sorumlu tutmak yanlışsız olmaz.
Ekip, karmaşıklıktaki bu düşüşün sebebinin aşikâr olmadığını söylerken, teknolojik gelişmelerin, daha fazla insanın müzik besteleyebilmesinin ve öbür pek çok faktörün rol oynuyor olabileceğini öneriyor. Müzikteki bu sadeleşme eğiliminin, global ilişkilerin artması, içeriklerin süratli bir halde yayılması, müzik tüketiminin algoritmik olarak düzenleniyor olması ve daha geniş toplumsal değişimleri yansıttığını da açıklamalarına ekliyor ve çalışmanın, yeni teknolojiler ve platformların ortaya çıkmasının evvelki periyotlara nazaran daha düşük karmaşıklığa sahip olan cinslerin geliştirilmesini teşvik ettiğini söylüyor.
Ayrıca, müziğin melodi açısından daha kolaylaşıyor olmasına karşın, müzik enstrümanlarının artması üzere öteki kimi açılardan çok daha fazla katmana sahip olduğunu da belirtmek gerekiyor.
Yeni çalışmaya arXiv üzerinden ulaşılabilir.
