Ekonomik büyümenin öncü göstergesi olan imalat sanayi performansında en süratli ve sağlam referans kabul edilen İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) anketinin Ocak 2025 devri sonuçları açıklandı.
Eşik kıymet olan 50,0’nin üzerinde ölçülen tüm sayıların kesimde güzelleşmeye işaret ettiği anket sonuçlarına nazaran, aralıkta 49,1 olan Manşet PMI ocakta 48,0 seviyesine gerileyerek üst üste onuncu ay 50,0 eşik pahasının altında kaldı.
Faaliyet şartlarında yaşanan bozulma, hafif olmakla birlikte son üç ayın en bariz düzeyinde gerçekleşti. İmalat sanayi üretiminde düşüş, 2024’ün son ayında neredeyse durma noktasına gelmesinin akabinde ocakta tekrar hızlandı.
Talep şartları üzerinde baskı devam ederken, üretimde yavaşlama eğilimi onuncu aya ulaştı. Talep ortamındaki sakinlik, yeni siparişlere ait datalara de yansıdı. Hem toplam yeni siparişler hem de yeni ihracat siparişleri evvelki aya nazaran yavaşlama kaydetti. Ocakta imalatçılar aylık bazda üst üste ikinci sefer istihdam azalttı. Bununla birlikte, çalışan sayısındaki düşüş hayli sonlu seviyede gerçekleşti.
Son dört ayın en yüksek seviyesine çıktı
Satın alma faaliyetleri yavaşlarken, bu durum girdi stoklarında da azalmayı beraberinde getirdi. Girdi talebindeki zayıflığın tesiriyle, tedarik zincirleri üzerindeki baskı bir ölçü hafifledi. Teslimat sürelerindeki artış ölçülü seviyede ve son dört ayın en düşük oranında gerçekleşti. Girdi maliyetleri enflasyonu, bir evvelki aya nazaran ivme kazanmasına karşın tarihi ortalamasının altında kaldı. Girdi fiyatlarındaki yükselişin kaynağında ham unsur ve yakıt maliyetlerindeki artış, fiyat artırımları ve liradaki bedel kaybı üzere bir dizi faktör yer aldı. Bu gelişmelere bağlı olarak, kesin eser fiyatları enflasyonu da ocakta hızlanarak son dört ayın en yüksek seviyesine çıktı. Lakin girdi maliyetlerinde olduğu üzere satış fiyatlarındaki artış da seri ortalamasının altında gerçekleşti.
İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI anket dataları hakkında değerlendirmede bulunan S&P Küresel Market Intelligence İktisat Yöneticisi Andrew Harker, şunları söyledi:
“Türk imalat sanayi üretimindeki düşüş, aralık ayında neredeyse durma noktasına geldikten sonra ocakta yine sürat kazandı. Bu durum, bir ölçü hayal kırıklığı yaratmanın yanı sıra talepteki kırılganlığın da sürdüğüne işaret etti. Firmalar, önümüzdeki aylarda talep şartlarının tekrar toparlanarak büyümeyi destekleyeceği beklentisinde olacaklar.”
10 bölümün tamamında yeni siparişler ivme kaybetti
İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI Ocak 2025 raporu, kimi bölümlerin ihracatta kaydettiği güzelleşmeye karşın toplam yeni siparişlerde genele yayılı bir yavaşlama sinyali verdi. Bunun sonucu olarak, besin eserleri hariç tüm dallarda üretim azaldı. İstihdamını artıran dallar ise hudutlu sayıda kaldı. Başta kara ve deniz taşıtları dalında olmak üzere, enflasyonist baskılar artış belirtileri gösterdi.
Ocak ayında yeni siparişler, anket kapsamında izlenen 10 bölümün tamamında ivme kaybederken, besin eserleri ile kimyasal, plastik ve kauçuk bölümlerinde büyümeden yavaşlamaya geçti. En keskin daralma ise dokumacılık eserlerinde gözlendi. Toplam yeni siparişlerdeki genele yayılı düşüşe karşın, yeni ihracat siparişleri, dalların yarısında artış gösterdi.
Ocak ayında sırf besin eserleri büyüme kaydetti
İhracattaki genişleme bilhassa elektrikli ve elektronik eserler dalında güçlü gerçekleşti ve Eylül 2021’den bu yana en yüksek oranda kaydedildi. Yeni siparişlerdeki görünüme kıyasla üretimde küçük bir farkla daha olumlu bir tablo ortaya çıktı. Ocak ayında sadece besin eserleri büyüme kaydederken, yeni siparişlerdeki duruma benzeri formda üretimde de en bariz yavaşlama dokuma eserleri dalında yaşandı. Besin eserleri ile makine ve metal eserleri, 2025 yılı başında da ek işçi almaya devam etti. Bu iki bölüm, yeni istihdam yaratmak açısından istisna oluşturmayı sürdürdü.
Girdi fiyatlarındaki en süratli yükseliş nelerde oldu?
Anket kapsamında izlenen 10 kesimden dokuzunda girdi maliyetleri enflasyonu aralık ayına nazaran artış gösterdi. Bu eğilimin tek istisnası kimyasal, plastik ve kauçuk eserler oldu. Girdi fiyatlarındaki en süratli yükseliş kara ve deniz taşıtlarında, en ölçülü artış ise ana metallerde gerçekleşti. Kara ve deniz taşıtları tıpkı vakitte rapor kapsamındaki dallar ortasında son eser fiyatlarının da en süratli arttığı bölüm oldu. Birtakım bölümlerin indirime gittiği aralık ayının akabinde, ocakta tüm kesimler satış fiyatlarını yükseltti. Ocakta satın alma faaliyetleri genele yayılı olarak yavaşlama kaydetti. Üretimde olduğu üzere girdi alımlarında da artış yaşanan tek kesim besin eserleri oldu. Buna karşın, stok düzeylerinde artış belirtileri gözlendi. Elektrikli ve elektronik eserler bölümünün girdi stoklarında anket tarihinin en yüksek oranlı artışı görülürken, makine ve metal eserler dalında ise son dokuz yılın en bariz stok birikimi gerçekleşti.
