İstanbul’da son günlerde hava kirliliği düzeylerinde artış yaşanıyor. İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) İnşaat Fakültesi Etraf Mühendisliği Öğretim Üyesi Prof. Dr. Levent Kuzu, kentte tesirli olan yüksek basınç nedeniyle kirleticilerin atmosferde yükselemediğini ve yer düzeyinde baskılandığını belirtti.
Hava kirliliği, bilhassa trafik, sanayi faaliyetleri, fosil yakıt kullanımı ve meteorolojik faktörlerin birleşimiyle artarken, Ulusal Hava Kalitesi İzleme Ağı (UHKİA) datalarına nazaran PM10 ve azot oksit düzeylerinde önemli bir yükseliş gözlemlendi.
Trafik kaynaklı kirlilik öne çıkıyor
İstanbul’daki hava kirliliğinde trafik en büyük etkenlerden biri olarak gösteriliyor. Esenyurt, Mecidiyeköy, Aksaray, Şirinevler ve Kadıköy, yüksek kirlilik seviyelerinin tespit edildiği esas bölgeler ortasında yer aldı. Bilhassa Göztepe, Kağıthane ve Tuzla‘daki hava kalitesi ölçüm istasyonları, yüksek PM10 bedelleriyle dikkat çekti.
Rapora nazaran, 2023 yılı prestijiyle İstanbul’un yıllık PM10 ortalaması metreküp başına 39,77 mikrograma ulaştı ve Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) kılavuz pahasının 2,65 katına çıktı. İstanbul’da 2022 yılında da PM2,5 düzeylerinin gereğince ölçülmediği ve DSÖ limitlerinin çok üzerinde olduğu belirtilmişti.
Meteorolojik şartlar kirleticileri yer düzeyinde tutuyor
Prof. Dr. Levent Kuzu, meteorolojik koşulların hava kirliliği üzerinde büyük bir tesiri olduğunu belirterek, şunları söyledi:
“Yüksek basınç nedeniyle kirleticilerin atmosfere yayılması zorlaşıyor ve yer düzeyinde sıkışarak soluduğumuz havayı daha da kirletiyor. İstanbul Boğazı’nda görülen yoğun sis de bunun bir göstergesi. Bu stil hava olaylarında, bilhassa partikül husus (PM10) ve azot oksit düzeylerinde besbelli artışlar yaşanıyor.”
Kuzu, hava kirliliğinin hafta sonuna kadar misal düzeylerde devam edeceğini ve gelecek hafta beklenen yağışlarla havanın kısmen temizlenebileceğini tabir etti.
Hava kirliliğine karşı alınabilecek tedbirler neler?
Hava kirliliğinin bilhassa solunum yolu hastalıklarını tetikleyebileceği belirtilirken, uzmanlar vatandaşlara makus hava şartlarında maske kullanmalarını öneriyor. Prof. Dr. Kuzu, kötü hava şartlarında alınabilecek kişisel tedbirleri şöyle sıraladı:
* Maske kullanımı: Bilhassa partikül hususlardan korunmak için kaliteli maskeler kullanılabilir.
* Trafikten uzak durma: Kalabalık caddeler yerine orta sokaklarda yürümek kirliliğe maruz kalma oranını azaltabilir.
* Hava kalitesini takip etme: Hava kalitesi indeksleri tertipli olarak denetim etmek.
Öte yandan, hava kirliliğinin önlenmesi için trafik yoğunluğunun azaltılması, toplu taşıma kullanımının artırılması ve elektrikli araçlara geçişin hızlandırılması gerektiği vurgulandı.
