İstanbul’daki trafik yoğunluğu, hava kirliliğinin nedenleri ortasında birinci sıraya yükselirken, ana yollara yakın ilçelerde kirlilik oranının daha da arttığı tespit edildi.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na bağlı Ulusal Hava Kalitesi İzleme Ağı (NEFES) ve İBB’ye bağlı Hava Kalitesi İzleme Merkezi’nden kentteki hava kirliliği anlık takip edilebiliyor.
Uygulamalarda, hava kalitesi endeksinde bir metreküp hava içindeki partikül hususa nazaran tespit edilen bedeller, 0 ile 50 ortası: Pak (yeşil), 51 ile 100 ortası: Orta (sarı), 101 ile 150 ortası: Hassas (turuncu), 151 ile 200 ortası: Sıhhatsiz (kırmızı), 201 ile 300 ortası: Makus (mor), 301 ile 500 ortası: Tehlikeli (bordo) biçiminde sıralanıyor.
İstanbul’un en pak ve en kirli ilçeleri hangileri?
NEFES’e nazaran İstanbul’da hava kirliliği oranı yüksek ve düşük olan bölgeler şöyle:
“Kadıköy-85 (Orta-Sarı), Göztepe D100-78 (Orta-Sarı), Tuzla-56 (Orta-Sarı), Esenyurt MTHM-55 (Orta-Sarı), Sultangazi 3-55 (Orta-Sarı), Sultangazi MTHM-55 (Orta-Sarı), Şirinevler-55 ((Orta-Sarı), Esenler-55 (Orta-Sarı), Kağıthane-55 (Orta-Sarı), Mecidiyeköy MTHM-55 (Orta-Sarı), Kumköy-55 (Orta-Sarı), Mecidiyeköy MTHM-55 (Orta-Sarı), Aksaray-55 (Orta-Sarı), Sancaktepe-55 (Orta-Sarı), Kartal-55 (Orta-Sarı), Üsküdar MTHM-54 (Orta-Sarı), Başakşehir-53 (Orta-Sarı), Yenibosna-53 (Orta-Sarı), Sultanbeyli MTHM-53 (Orta-Sarı), Üsküdar-51 (Orta-Sarı), Alibeyköy-49 (İyi-Yeşil), Kandilli MTHM-48 (İyi-Yeşil), Bağcılar-42 (İyi-Yeşil), Silivri MTHM-40 (İyi-Yeşil), Ümraniye-37 (İyi-Yeşil), Ümraniye MTHM-36 (İyi-Yeşil), Selimiye-35 (İyi-Yeşil), Kandilli-35 (İyi-Yeşil), Maslak-35 (İyi-Yeşil), Avcılar-32 (İyi-Yeşil), Sarıyer-27 (İyi-Yeşil), Çatladıkapı-26 (İyi-Yeşil), Şile MTHM-25 (İyi-Yeşil), Arnavutköy-24 (İyi-Yeşil), Büyükada-20 (İyi-Yeşil), Beylikdüzü-19 (İyi-Yeşil), Sultangazi 1-13 (İyi-Yeşil), Kağıthane MTHM-6 (İyi-Yeşil), Beşiktaş-6 (İyi-Yeşil).”
İBB’nin Hava Kalitesi İzleme Merkezi’ne nazaran, kentte hava kalitesinin takip edildiği istasyonlardaki datalar ise şu formda sıralandı:
“Kağıthane 1 (Kentsel Trafik)-102 (Hassas-Turuncu), D100 (Trafik)-92 (Orta-Sarı), Kadıköy (Kentsel)-85 (Orta-Sarı), Tuzla (Kentsel)-63 (Orta-Sarı), Mecidiyeköy (Trafik)-57 (Orta-Sarı), Aksaray (Trafik)-52 (Orta-Sarı), Şirinevler (Trafik)-52 (Orta-Sarı), Sancaktepe (Kentsel)-50 (İyi-Yeşil), Kartal (Kentsel)-49 (İyi-Yeşil), Sulgangazi 3 (Taş ocakları)-48 (İyi-Yeşil), Kumköy (Arka plan)-48 (İyi-Yeşil), Sultangazi 4 (Kentsel trafik)-47 (İyi-Yeşil), Esenler (Kentsel)-47 (İyi-Yeşil), Üsküdar 2 (Trafik)-46 (İyi-Yeşil), Esenyurt (Kentsel)-44 (İyi-Yeşil), Yenibosna (Kentsel)-44 (İyi-Yeşil), Üsküdar 1 (Kentsel trafik)-43 (İyi-Yeşil), Başakşehir (Sanayi kentsel)-42 (İyi-Yeşil), Alibeyköy (Kentsel)-41 (İyi-Yeşil), Sultanbeyli (Kentsel)-38 (İyi-Yeşil), Kandilli 2 (Deniz trafik)-37 (İyi-Yeşil), Sultangazi 2 (Kentsel trafik)-35 (İyi-Yeşil), Bağcılar (Kentsel)-35 (İyi-Yeşil), Kağıthane 2 (Kentsel)-35 (İyi-Yeşil), Beşiktaş (Trafik)-33 (İyi-Yeşil), Ümraniye 2 (Trafik)-32 (İyi-Yeşil), Ümraniye 1 (Şehir art plan)-32 (İyi-Yeşil), Silivri-32 (İyi-Yeşil), Selimiye (Trafik)-30 (İyi-Yeşil), Maslak (Şehir art plan)-30 (İyi-Yeşil), Kandilli 1 (Şehir art plan)-29 (İyi-Yeşil), Avcılar (Şehir art plan)-27 (İyi-Yeşil), Sarıyer (Kentsel)-27 (İyi-Yeşil), Arnavutköy (Kırsal)-26 (İyi-Yeşil), Çatladıkapı (Trafik)-22 (İyi-Yeşil), Şile (Arka plan)-21 (İyi-Yeşil), Büyükada (Arka plan)-17 (İyi-Yeşil), Beylikdüzü (Kentsel)-15 (İyi-Yeşil), Sultangazi 1 (Taş ocakları)-12 (İyi-Yeşil).”
İstanbul trafiğine dikkat çekti
İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) İklim Bilimi ve Meteoroloji Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hüseyin Toros, hava kirliliğinin ana kaynağının fosil yakıtlar olduğuna dikkati çekti.
Toros, “Fosil yakıtları, kentlerde bol ölçüde araçlarda kullanıyoruz. Kent dışında sanayi tesislerinde kullanıyoruz. Elektrik üretmek için güç santrallerinde kullanıyoruz” diye konuştu.
Toros, kentlerdeki en değerli sıkıntılardan birisinin araçlar olduğunu vurgulayarak, “İstanbul’daki araç sayısı 6 milyona yaklaşmış durumda. Gün içinde daima hareketlilik var. Birtakım yollarda gidiş ve geliş olarak, neredeyse 24 saat trafiğin ağır olduğu yerler var. E-5 (D-100) güzergahını düşünün, Tuzla’dan Boğaz Köprüsü’ne kadar. Bu tarafta tekrar 15 Temmuz Şehitler Köprüsü’nden Silivri’ye kadar. O güzergahta, birçok noktada ve günün aşikâr saatlerinde ağır trafiğin, dur-kalkların çok fazla olduğunu görüyoruz.” sözlerini kullandı.
‘Şiddeti artıyor’
Uluslararası Hava Kirliliğini Tedbire ve Çevre Koruma Birliği Lideri Prof. Dr. Selahattin İncecik, kentteki hava kirliliği durumuyla ilgili emisyon kaynaklarına bakmak gerektiğini söyledi.
Prof. Dr. İncecik, “Bundan çok uzun yıllar evvel trafik üçüncü plandaydı. Artık trafik birinci planda. Daha doğrusu ulaşım birinci planda, İstanbul’daki havanın kalitesini etkilemeye devam ediyor ve bunun şiddeti de artıyor. Zira araç sayısı artıyor. Maalesef hala akaryakıtlı ve dizel araçların sayısının artışı bunu destekliyor.” dedi.
1 milyar akaryakıtlı ve dizel araç var
Dünya genelinde ve İstanbul’da elektrikli araçların sayısının şimdi çok düşük olduğunu, 2024’ün sonunda sayının 40 milyona yaklaştığını belirten İncecik sayısı 1 milyarı aşan akaryakıtlı ve dizel araç sayısıyla kıyaslandığında bunun da ümit verdiğini anlattı.
Prof. Dr. İncecik, “İstanbul’daki kirliliğin temel sebebi ulaşım fakat bunun yanı sıra kimi meteorolojik kuralların olumsuz tarafta gelişmesi, yüksek basıncın tesirli olması ve bunun beraberinde rüzgarın çok düşük düzeylerde olması. Hasebiyle bu üzere durumlarda kirlilik birikime uğrar.” diye konuştu.
