Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği (TSPB), Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) ve Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) kaynaklarından derleyerek hazırladığı 2024 yılı “Finansal Piyasa Özet Verileri”ni açıkladı.
Buna nazaran, yerli ve yabancı yatırımcıların toplam finansal varlıkları 2024’te yüzde 34 artarak 33 trilyon 723 milyar liraya ulaştı.
Yerli yatırımcıların hisse senedi varlıkları ise yüzde 39 büyüyerek 3 trilyon 606 milyar liraya çıktı. Geçen yıl enflasyonunun yüzde 44,38 olduğu düşünüldüğünde hisse senedi varlıklarındaki büyümenin bu oranın altında kaldığı görüldü.
Bu varlıkların 1 trilyon 820 milyar lirasını ferdî yatırımcılar, 1 trilyon 20 milyon lirasını hukukî şahıslar, 766 milyar lirasını ise kurumsal yatırımcılar oluşturdu.
Yerlilerin toplam finansal varlıkları yüzde 32 artarak 29,8 trilyon lirayı aştı. En süratli büyüme bir evvelki yılda olduğu üzere özel eurobond varlıklarında yaşandı.
Yerli yatırımcıların özel eurobond varlıkları yüzde 120 artarak 958 milyar lirayı geçerken, kamu eurobond varlıkları yüzde 24 yükselişle 1,8 trilyon liranın üzerine çıktı.
Yerli yatırımcıların TL mevduat varlıkları 11,6 trilyon lirayı aştı
Verilere nazaran, yerli yatırımcıların TL mevduat varlıkları 2024’te evvelki yıla nazaran yüzde 37 artışla 11 trilyon 651 milyar liraya çıktı. Döviz tevdiat hesapları ise yalnızca yüzde 11 yükselişle 5 trilyon 748 milyar lira oldu.
Yerlilerin özel bölüm borçlanma araçları portföyü yüzde 43 artarak 331 milyar liraya ulaşırken, devlet iç borçlanma senedi varlıkları yüzde 36,6 yükselişle 5 trilyon 588 milyar lirayı geçti.
Yerli yatırımcılara ilişkin hisse senedi, varlığa dayalı menkul değer, varlık teminatlı menkul değer, özel ve kamu eurobond, devlet iç borçlanma senetleri, varant ve sertifikadan oluşan sermaye piyasası varlıklarının toplam finansal varlıklar içerisindeki hissesi evvelki yıl sonuna nazaran 2,2 puan artarak yüzde 41,7’ye yükseldi.
Yabancıların finansal varlıkları yüzde 51 büyüdü
Yabancı yatırımcıların finansal varlıkları yüzde 51,2 artarak 2024 sonu prestijiyle 3 trilyon 892 milyar lira oldu. Yabancıların devlet iç borçlanma senedi yatırımları yüzde 695 artarak 616 milyar lirayı aşarken, özel kesim borçlanma araçlarındaki varlıkları yüzde 633 büyüyerek 12,7 milyar liraya ulaştı.
Yabancı yatırımcıların TL mevduatları yüzde 50,3 artarak 434,7 milyar liraya, döviz tevdiat hesaplarındaki varlıkları ise yüzde 9 yükselerek 680,4 milyar liraya çıktı.
Yabancıların hisse senedi varlıkları yüzde 35,3 artarak 2,1 trilyon lirayı aşarken, datalar, yabancıların hisse senedi varlıklarındaki büyümenin de enflasyonun altında kaldığını ortaya koydu.
Türkiye’deki toplam 5 trilyon 712 milyar lira olan hisse senedi portföy pahasının yüzde 37’sinin yabancı yatırımcılara (fiili dolanımda olmayan hisseler dahil), yüzde 63’ünün ise yerlilere ilişkin olduğu görüldü.
Pay senedi yerli yatırımcı sayısı düşerken, fon yatırımcı sayısı arttı
Halka arzlar ve getiri arayışıyla 2023’te rekor seviyelere ulaşan hisse senedi yatırımcı sayısı, faizlerdeki artışın tesiriyle risk iştahının düştüğü 2024’te kıymetli oranda geriledi. 2023 sonunda 7 milyon 644 bin olan Borsa İstanbul hisse senedi piyasasındaki toplam bakiyeli yatırımcı sayısı, yerli ferdî yatırımcı sayısındaki düşüşle 2024’te 6 milyon 840 bine geriledi.
Yatırım fonu yatırımcı sayısı 1 milyonun üzerinde artışla 5 milyon 413 bine çıktı.
Yerli yatırımcı sayısındaki gerilemeye paralel bir durum halka arzlarda da yaşandı.
2023’te 54 şirketin halka arzı gerçekleştirilirken, geçen yıl bu sayı 34’e geriledi. Kelam konusu şirketler geçen yıl, halka arz yoluyla sermaye piyasalarından 59,5 milyar lira kaynak sağladı.
2024 sonu prestijiyle Borsa İstanbul’a kote şirket sayısı 572’ye çıktı. Halka açık şirketlerin piyasa bedeli yüzde 34 artarak 13 trilyon 422 milyar lirayı aştı.
Geçen yıl faizlerde yaşanan yükselmenin tesiriyle şirketlerin ihraç edilen tahvil sayısı yüzde 18 azalırken, özel bölüm şirketleri sermaye piyasalarından 564,7 milyar meblağında kaynak sağladı.
