Jülide YİĞİTTÜRK GÜRDAMAR
Sermaye piyasalarında yatırımcı sayısındaki artış 2024 yılında da sürdü. Pandeminin başladığı 2020 Nisan sonunda, hisse senedi direkt yatırımcı sayısı 1,5 milyonun altındayken Mayıs 2024’te 8 milyon 682 bin 998 yatırımcı sayısıyla rekor seviyelere ulaşıldı. 2024 sonlarına yanlışsız bir ölçü düşüşle yılı 6,9 milyon seviyelerinde kapattı. 33 şirket halka açılırken, halka arzlardan 57,31 milyar TL toplandı. Halka arzlara 59 milyon 161 bin 692 yatırımcı katıldı.
Merkezi Kayıt Kuruluşu Genel Müdürü ve Yönetim Kurulu Üyesi & Avrasya Merkezi Saklama Kuruluşları Birliği (AECSD) Başkanı Dr. Ekrem Arıkan, 2020’den bu yana hisse senedi yatırımcı sayısının neredeyse beş kata yakın artış kaydettiğini belirterek, “Bu güçlü artış trendinin 2025 yılında da yeni halka arzlarla devam etmesi mümkün gözüküyor.
Öte yandan bayan ve genç yatırımcı oranının da istikrarlı bir formda arttığını görüyoruz. Bayan yatırımcı oranı 2022 sonunda toplam yatırımcıların %27’sine tekabül ederken, 2024 sonunda bu oran %35’e yükseldi. Tıpkı halde 18-30 yaş ortası yatırımcılar 2022 sene sonunda yaklaşık 794 bin şahısken, 2024 yıl sonunda yaklaşık 1,9 milyona ulaştı. Bu sayıların ilerleyen devirde de artarak devam edeceğini umuyoruz” dedi. DÜNYA’ya özel açıklamalarda bulunan Ekrem Arıkan, piyasalardaki veriler ve MKK’nın projeleri ile ilgili sorularımızı yanıtladı.
Yatırım fonları 5.5 milyon yatırımcı ile rekor kırdı
Yatırım fonu bakiyeli yatırımcı sayısı yalnızca 2024 yılı içerisinde yılbaşından yıl sonuna yaklaşık %24 oranında artış gösterdi ve geçtiğimiz günlerde toplam 5,5 milyon yatırımcı sayısını aşarak en yüksek düzeylerine ulaştı. Ocak 2025 prestijiyle da 4,84 Trilyon TL fon büyüklüğü ve 5.537.350 yatırımcı sayısı düzeyinde. 2025 yılı için net bir artış oranı öngörmek sıkıntı lakin yatırım kültürünün ve finansal okuryazarlık düzeyinin artışı ile direkt pay senedine yatırım yapmanın ötesinde, profesyonel portföy yöneticileri tarafından yönetilen yatırım fonlarına ilginin daha da arttığını görüyoruz. Yatırım fonlarında yatırımcı sayısı bilhassa para piyasası fonlarında ağırlaşıyor. Piyasa kıymeti açısından bakıldığında ise yük hür şemsiye fonlarında.
Yeni bilgi desenleri üzerinde çalışıyoruz
Veri hizmetlerimiz yeni endeksler üzerinde sistemli olarak çalışmalar yürütüyor ve ilgili paydaşlarımızla koordineli hareket ediyor. Önümüzdeki periyotlarda kuruluşumuza verilecek yeni misyonlarla bir arada yeni bilgi desenleri ile çalışma ve tahlil etme imkanına sahip olacağımızı düşünüyoruz. Bu çerçevede kuruluşumuz bünyesinde toplanan bilgiler üzerinden bütünsel bir bakış açısı ile data tahlil çalışmalarımıza devam edeceğiz.
İç kaynaklarımızla geliştirdiğimiz Elektronik Genel Şura Sistemimiz (e-GKS) genel heyetlere elektronik ortamda katılma ve oy kullanma imkânı tanıyor.
Borsaya kote olan şirketler için zorunlu olan bu hizmetimiz genel heyet düzenleyen tüm kurumlar için de değerli avantajlar sağlıyor. Hizmete alındığı 1 Ekim 2012’den 31 Aralık 2024’e kadar toplamda 195.760 kişi e-GKS kullanarak bir genel şuraya katıldı. Düzenlenen genel heyet sayısı ise 5.613 oldu. 2020 yılından bu yana Endonezya sermaye piyasalarına da bu eserimizi ihraç ettik ve bu müddet zarfında Endonezya borsasında süreç gören 900’ü aşkın şirket 5.000’in üzerinde genel konsey toplantısını e-GKS üzerinden muvaffakiyetle gerçekleştirdi. Öte yandan farklı ülkelerden e-GKS altyapımızı kullanmak için gelen talepler de oluyor ve görüşmelerimiz sürüyor.
Tabi bu stil sistemlerin ihracı, maksat ülkenin mahallî mevzuatlarına nazaran biraz zaman alsa da olumlu sonuçlar elde edeceğimize inanıyoruz. Tamamen iç kaynaklarımızla geliştirdiğimiz böylesi bir finansal teknoloji eserimizi ihraç eder pozisyonda olmaktan ötürü hem kuruluşumuz hem de ülkemiz ismine onur duyuyoruz. e-GKS, OECD (Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü) tarafından da dünya çapında en düzgün uygulama örneklerinden biri olarak gösterilmiştir.
MKK olarak KAP ve VAP platformlarımızdan yaptığımız yayınlarla finansal okuryazarlığın artmasını destekliyoruz. VAP’ta yayınladığımız yedi farklı endeks ve çok sayıda istatistikle piyasalarımızdaki dataların tüm piyasa iştirakçilerine ulaşmasını sağlıyoruz. Gayrimenkule Dayalı ve Gelişen Finansal Araçlar Bilgi Sistemimizde (GEFAS) 2025 itibarıyla tekrar epey ilgi çeken ve gelişen Kitle Fonlaması Sistemi ve Sürdürülebilir Sermaye Piyasası Araçları datalarını kamuoyu ile paylaşıyoruz. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığımızın himayesinde gerçekleştirilen “Sektör Kampüste” programı kapsamında beş farklı üniversitede dört başka ders verdik ve 2025 yılında da bu eğitimlerimizi sürdürmeyi planlıyoruz.
Veri çağımızın en büyük gücü: ölçmediğini yönetemezsiniz
Veri çağımızın en büyük gücü. Her vakit vurguladığımız bir bakış açımız var: “ölçmediğinizi yönetemezsiniz.” Bu doğrultuda bilgi depolama ve raporlama altyapımızı piyasa datalarını daha ölçülebilir, tahlil edilebilir ve böylelikle daha düzgün yönetilebilir kılmak için güçlendiriyoruz. Sistemik riskin takibi ve finansal istikrarın korunmasında tahlil edilebilir bilgi kıymet arz ediyor. Bilgi Depolama Kuruluşu olarak sunduğumuz data hizmetleri ile düzenleyici ve denetleyici kurumların karar alma sistemlerinde kullanılmak üzere hazırladığımız bilgileri tahlil edilebilir formatlarda ve inançlı kanallarla ilgili otoritelere sağlıyoruz.
2024’te yayına aldığımız Risk Eğilim Endeksi (REKS) ile yatırımcıların risk alma eğilimlerini dinamik ve yeni bir hesaplama formülü ile değişen ve gelişen piyasa özelliklerini yansıtarak ölçüyor ve haftalık olarak VAP’ta ve toplumsal medya hesaplarımızda paylaşıyoruz. Kamuya açık paylaştığımız REKS’in finansal okuryazarlığın artırılmasına katkı sağlamasının yanı sıra yatırımcı kümelerinin risk alma eğilimlerinin de şimdiki olarak takip edilebilmesine imkan sağlıyor. Yatırımcı kümeleri ortasında ve dönemsel karşılaştırma yapma imkânı sunan REKS datalarına, 2010 yılından günümüze kadar haftalık frekansta VAP üzerinden ulaşılabilmektedir.
Kripto varlık süreçlerinin raporlamasını MKK yapacak
Ekrem Arıkan, ülkemizde de hayli ilgiyle takip edilen kripto varlık süreçlerine ait raporlamaların MKK bünyesinde gerçekleştirileceğini söyledi. Arıkan, “Kripto Varlıklar Merkezi Kayıt Sistemi hizmetimizi iç kaynaklarımızla geliştiriyor ve gerekli çalışmaları SPK ile birlikte yürütüyoruz. İnançlı bir kayıt ve raporlama altyapısını oluşturuyor ve sistemin kısa müddette hayata geçmesi için çalışıyoruz. SPK, TSPB ve Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcıları ile koordineli bir formda, başarılı çalışmaları paydaşlarımızla yaptığımız istişarelerde kıymetlendirerek inceliyoruz. Gereken altyapıyı büsbütün yerli ve ulusal kaynaklarımızla oluşturuyoruz” diye konuştu.
KAP ve e-GKS’nin altyapısını dönüştüreceğiz
“MKK olarak sermaye piyasalarının dijitalleşmesinin ana aktörü konumundayız” diyen Ekrem Arıkan, 2025 projelerine ait bilgi verdi: “Dijital altyapımız güçlendikçe bunu tüm piyasa aktörleriyle de koordineli geliştiriyoruz. 2025 yılına yönelik birçok projemiz bulunuyor. KAP ve e-GKS altyapı dönüşümleri öne çıkan projelerimiz ortasında yer alıyor.
Bunların yanı sıra kripto varlıkların inançlı kayıt ve raporlama altyapısının kurulumunu gerçekleştireceğiz. Sürdürülebilirlik konusunda yeni uygulamaya geçecek raporlamalar konusunda Kamu Nezareti, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu (KGK) ile bağlantı halindeyiz. Öte yandan bilhassa Türk Devletleri Teşkilatı bünyesinde ve gelişmekte olan yakın coğrafyamızdaki ülkelerde entegrasyon ve altyapı geliştirme çalışmalarımız bulunuyor. Küresel saklamacı kurumlara entegrasyon süreçlerimiz devam ediyor.”
KAP internet sitesi birinci çeyrekte açılacak
KAP, MKK’nın toplumda en çok bilinen hizmeti ve tüm piyasa iştirakçilerinin yakından takip ettiği en kıymetli bilgi kaynağı. KAP sistemine bildirim gönderen üye sayısı 3.800’e ulaşırken internet sitesini günlük olarak yaklaşık 25 bin kişi ziyaret ediyor. KAP taşınabilir uygulamasının kullanıcı sayısı ise 140 bine ulaştı. “2025 yılının birinci çeyreğinin sonunda yeni KAP internet sitesini kullanıma açmayı hedefliyoruz” diyen Ekrem Arıkan, “Kullanıcılarımızdan gelen talepleri de göz önüne alarak yürüttüğümüz bu projemiz kapsamında, KAP internet sitesi hem daha kullanıcı dostu bir dizayna kavuşacak, hem de altyapı güncellemesi gerçekleştirilmiş olacak. 2025 yılında yeni başlayacak olan sürdürülebilirlik raporlamalarının KAP sisteminde tahlil edilebilmesini sağlamaya yönelik çalışma gayemiz bulunuyor” bilgisini verdi.
