Ticaret Bakanı Ömer Bolat, Suriye’de Beşar Esad idaresinin devrilmesinin akabinde Türkiye’nin Suriye’ye ihracatının nasıl arttığını geçen yılla kıyaslarak anlattı.
İç savaş periyodunda Suriye’nin muhtaçlıkları nedeniyle besin, inşaat materyalleri ve başka ögelerde önemli gümrük oranları olmadığını belirten Bolat, yeni idarenin idareyi ele aldıktan sonra kamu harcamaları için gelir toplamak niyetiyle 11 Ocak’ta 6 bin 302 gümrük tarifesinde değişikliğe gittiğini söyledi.
‘Ortak gümrük vergisine geçildi’
Bolat, bu çerçevede Suriye’nin, Türkiye, Ürdün, Lübnan ve Irak sonlarındaki gümrük kapıları da dahil olmak üzere yeni ve ortak bir gümrük vergisi rejimine geçtiğini aktararak, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Bunun sonucunda Suriye’nin kuzeyine yapılan ihracatta kimi kalemlerde gümrük vergilerinde artış, kimilerinde indirim oldu. Artışlar olunca Suriye’deki yeni idarenin yalnızca Türkiye’den giden eserlere gümrük vergilerini çok büyük oranlarda artırdığı ve Arap ülkeleri için artırmadığı üzere maalesef yanlış, amaçlı, bilgi kirliliği yapan haberler olduğunu gözlemledik.”
Bu gelişmenin akabinde Suriyeli yetkililerle temasa geçtiklerini anlatan Bolat, yeni idarenin, bu kararı kamu harcamalarını karşılayabilmek için aldığını ve yalnızca Türkiye’ye yönelik bir uygulama olmadığını ilettiğini aktardı.
‘Yüksek enflasyon doğurur…’
Bolat, Suriye’nin, Türkiye’ye dayanakları için şükranlarını söz ettiğini de bildirerek, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Bizim kendilerine teklif ettiğimiz ögeleri da kabul ettiler. 2007’de imzalanan Türkiye-Suriye Özgür Ticaret Mutabakatı vardı. İç savaş çıkınca bu muahede iki tarafça da askıya alındı. Biz, ‘En geniş manada yine canlandıralım, bir ortaya gelelim ve eser bazında gerekli çalışmaları yapalım’ teklifinde bulunduk ve bu hususta olumlu düşündüklerini söylediler. Yani bir mutabakatımız var. İkincisi, temel gereksinim eserlerinde gümrük vergisi artışlarının Suriye içinde de yüksek enflasyon doğuracağı ikazında bulunarak bunlarda indirime gitmelerinin yararlı olacağını, enflasyona pürüz olacağını tabir ettik. Bize bakan yardımcımız başkanlığındaki teknik takımın ziyaretinden bir gün sonra 269 eserde bunların ortasında süt, yumurta, un, demir çelik ile plastik eserler üzere inşaat dalında ve besin dalında muhtaçlık duydukları temel eserlerde çok önemli gümrük vergisi indirimleri yapmaya karar verdiklerini resmen bildirdiler.”
Ticaret ne kadar arttı?
Türkiye’den Suriye’ye ihracat yapılamadığı ve tırların gümrük kapılarında kilometrelerce uzunluktaki kuyrukta beklediği istikametindeki argümanlara da cevap veren Bolat, Türkiye’nin rejim yıkılmadan evvel geçen yıl Suriye’nin kuzeyine 2,2 milyar dolar ihracat, 450 milyon dolar ithalat yaptığını bildirdi.
Bolat, Suriyeli yetkililerin, “Türkiye’ye karşı asla tek taraflı ve zorlaştırıcı bir karar almamız düşünülemez, Şam’a kadar olan bütün coğrafyada Türk eserleri satılabilmektedir.” sözlerini kullandığını söyledi.
Bu ülkeye yönelik yılın birinci ayındaki dış ticaret sayılarına da dikkati çeken Bolat, şu değerlendirmede bulundu: “Ticaret sayısına baktığımızda 1-25 Ocak 2024’te yalnızca Suriye’nin kuzeyine 161 milyon dolar ihracatımız varken, bu yılın birinci 25 gününde ihracatımız yüzde 35,5 artışla 219 milyon dolara yükseldi. İhracat sayıları artışı göstermekte. ‘Suriye gümrük vergilerini artırdı, Türkiye’den mal almıyor’ üzere suçlamalar büsbütün arka niyetli, açgözlü, amaçlı ve mesnetsiz. Bunların hakikat olmadığını bir defa daha duyurmuş oluyorum. Gümrük vergileriyle ilgili 11 Ocak kararları alındıktan sonra bu tarihle 25 Ocak ortasındaki 14 günde ihracatımız 130 milyon dolar oldu. Bu sayı 2024 yılının tıpkı periyodunda yalnızca 98 milyon dolardı. Suriye gümrüğü tek bir rejim haline geldikten sonra bile ihracatımızda yüzde 33 artış gerçekleşti.”