Suriye’de Heyet Tahrir eş-Şam (HTŞ) çatısı altında hareket eden silahlı muhalif güçler, 61 yıllık Baas rejimine son verdi. Babası Hafız Esad’ın vefatı üzerine 17 Temmuz 2000’de ülkenin başına geçen Beşar Esad ise HTŞ güçlerinin ilerleyişi üzerine 8 Aralık 2024’te ülkeyi terk ederek Rusya’ya sığındı.
Bu gelişmenin akabinde iç savaş sırasında yüklü Türkiye, Lübnan ve Ürdün olmak üzere dünyanın pek çok ülkesine dağılan Suriyeliler ülkelerine dönmeye başladı.
Peki Suriyelilerin dönüşü Türkiye’de iş hayatını nasıl etkileyecek? Türkiye’de kayıtdışı çalışan Suriyeli sayısının 500 bin civarı olduğu varsayım ediliyor. Suriyeli sığınmacıların en çok çalıştığı dallar ise dokuma, sanayi, inşaat, hizmetler, oto bakım ve tamir, deri imalatı ve besin dalı. Tarım bölümünde de Suriyeliler 11 yıldır orta eleman gereksinimini kapatıyordu.
Tarım bölümü endişeli
Geri dönüşler tarım bölümü temsilcilerini endişelendirdi. Türk tarım çalışanlarının başta turizm olmak üzere hizmet dalına yöneldiğini belirten temsilciler, Suriyeli tarım çalışanlarının ülkesine dönmesi halinde ucuz personellerin Türkiye’ye getirilmesi gerektiğini belirtti.
Mevsimlik tarım personeli toplayıp emekçi ile patron ortasında aracılık yapan ‘elci’ler de Suriye’ye dönüşlerle ilgili önlem alınması gerektiğini söz ediyor.
İHA’nın haberine nazaran; portakal hasadı sırasında bahçede karşı karşıya gelen Yüreğir Ziraat Odası Başkanı Mehmet Akın Doğan ile tarımda elci olarak çalışan Hayrettin Çelik, Suriyelilerin dönüşünün tarım kesimine tesirlerini ele aldı.
‘Dönüş olursa Doğu’dan personel talep edeceğiz’
Elci Hayrettin Çelik, Türk tarım emekçilerinin teşvik edilmesi gerektiğini anlatarak, “Şu anda Suriyeli tarım personellerinden giden olmadı. Bizim 10 yıl evvelki tarım personellerimiz farklı dallara kaydığı için şu anda çalışan personellerin yüzde 70’i Suriyeli. Bu bir gerçek. Şayet dönüş olursa biz tekrar Doğu vilayetlerinden emekçi talep edeceğiz” dedi.
İşçilerin Adana’ya gelmemelerindeki en büyük sebeplerden bir tanesi de kira fiyatları olduğunu anlatan Çelik, “Biz emekçiyi teşvik etmek istiyorsak personellerin barınma yerlerini temin etmemiz lazım. Çukurova büyük bir ova. 11 yıldır Suriyeliler var lakin bizim yerli çalışanlarımızı de desteklememiz lazım. Şayet bu Suriyelilerin hepsi birden ülkelerine dönerse kahırla karşı karşıya geliriz. Tedbir alınması lazım” sözlerini kullandı.
‘Suriyeliler gittiğinde personel bulamayacağız’
Yüreğir Ziraat Odası Başkanı Mehmet Akın Doğan ise 11 yıl evvelki tarım topraklarıyla şimdikiler ortasında fark olduğunu belirterek, “Suriyeliler gittiğinde emekçi bulamayacağız. Çok önemli meşakkatler yaşayacağız. Afrika ve Türk cumhuriyetleri ülkelerinden personel getirmeliyiz. Bu şahıslar için prefabrik yapılar yapılıp barınmaları sağlanmalı” dedi.
Son 10 yılda birçok yeni narenciye ağacı ekildiğini hatırlatan Doğan, “Suriyelilerin gitmesi demek tarım kesiminin bitmesi demek. Onlar yokken de bizim tarım bölümümüz vardı lakin bu kadar ekili alanımız yoktu. Sert çekirdekli eserlerimiz yoktu. Damlama sulama sistemlerimiz yoktu” sözlerini kullandı.
Meyvelerin toplanması, budanması ve hazırlanması için emekçiye muhtaçlık duyulduğunu söyleyen Doğan, “Suriyeliler gittiğinde tarım bölümü sekteye uğrar. Yeni narenciye ağaçları ekildi. Onlar büyüdüğünde biz personel bulma konusunda daha da kasvete gireceğiz” diye konuştu.
