Sıkça tükettiğiniz birtakım yiyeceklerde Salmonella riski olduğunu biliyor muydunuz?
Geçtiğimiz hafta İzmir’de, bir kişinin restoranda yediği yemek sonrası Salmonella enfeksiyonu nedeniyle hayatını kaybetmesi, bu bakterinin ne kadar tehlikeli olabileceğini bir kere daha gözler önüne serdi.
Peki, nedir bu Salmonella? Konutta ve dışarıda bu bakteriden nasıl korunuruz? Alınabilecek tedbirleri, Haydarpaşa Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Asuman İnan ile konuştuk.
Salmonella nedir, nasıl bulaşır?
Salmonella, bağırsak enfeksiyonuna (Salmonelloz) yol açan bir bakteri cinsidir. Hayvan ve insan bağırsaklarında yaşayan bu bakteri, dışkı yoluyla etrafa yayılır. İnsanlara en sık bu bakterilerin bulunduğu su yahut yiyecekler yoluyla bulaşır.
Çiğ yumurta, çiğ kümes hayvanları, kırmızı et, deniz eserleri, çiğ zerzevat ve meyveler ile pastörize edilmemiş süt ve süt eserleri Salmonella’nın sık görüldüğü besinlerdir.
Bazı hayvanlarla temas da risk oluşturabilir
Salmonella’nın bulaşma yolları sırf besinlerle sonlu değil. Doç. Dr. İnan, hayvanlarla temasın da kıymetli bir risk faktörü olduğunu vurguluyor.
“Kaplumbağa, yılan, kertenkele, kuş ve civciv üzere Salmonella taşıma riski yüksek hayvanlarla temasta bulunmak bulaşma yolları ortasında yer alır. Tekrar hayvanların kürkleri, tüyleri, pulları ya da dışkılarının bulaştığı yüzeylere temas da bulaşma açısından risk oluşturur.”
Belirtileri nelerdir?
Salmonella enfeksiyonunda en bariz belirti şiddetli ishal. Doç. Dr. İnan, ateş, üşüme, titreme, iştah kaybı, baş ağrısı, kramp halinde karın ağrısı, bulantı ve kusma üzere belirtilerin de tabloya eşlik edebileceğini, kimi durumlarda dışkıda kan yahut mukus da görülebileceğini söylüyor.
Salmonella bakterileri, hafif seyreden ve 1-2 gün içinde zaten düzelen ishal tablolarına neden olabildiği üzere, tifo-paratifo, menenjit, endokardit ve sepsis üzere önemli enfeksiyonlara da yol açabiliyor.
Doç. Dr. Asuman İnan, ishalin yanı sıra yüksek ateş, şiddetli karın ağrısı yahut kanlı ishal üzere belirtiler varsa vakit kaybetmeden bir sıhhat kuruluşuna başvurulması konusunda uyarıyor.
“Meyve zerzevat uygun yıkanmalı, çiğ et tüketilmemeli”
Salmonella’dan korunmak için mutfakta alınacak tedbirler, hem yemek hazırlama süreçlerinde hem de saklama şartlarında dikkat gerektiriyor. Alınacak kolay tedbirlerle bakterinin oluşturabileceği hastalıkların önüne geçmek mümkün.
“Eller, bilhassa yemek hazırlamadan evvel kesinlikle yıkanmalıdır. Çiğ zerzevat ve meyveler pak suyla güzelce yıkanarak tüketilmelidir. Et ve et eserleri güzel pişirilmeli, buzdolabında saklanmalı ve sadece bir kere ısıtılarak tüketilmelidir. Etlerin çözdürme süreci açıkta değil, buzdolabında yapılmalıdır. Çiğ et, yumurta üzere eserler tüketilmeye hazır besinlerden kesinlikle farklı tutulmalı, çiğ et yahut tavuk doğrama tahtaları ve bıçaklar uygunca temizlendikten sonra zerzevat ve meyveler hazırlanmalıdır. İçeceklere konan buzların pak sudan yapıldığından emin olunmalıdır.”
Dışarıda yemek yerken Salmonella’dan nasıl korunuruz?
Bu bakteriden korunmak için yalnızca meskende önlemli olmak kâfi değil. Dışarıda yemek yeme alışkanlığının epeyce arttığı bu devirde restoranlarda yediğimiz yemekler de sipariş verdiğimiz yemekler de risk taşıyor.
Dışarıda yemek yerken nelere dikkat edilmesi gerektiğini anlatan Doç. Dr. İnan, temiz ve emniyetli bir yer seçmenin birinci adım olduğunu vurguluyor.
Gıda işletmelerinde ise tedarikten sunuma kadar her kademede hijyen kurallarına uyulması kritik ehemmiyet taşıyor.
Doç. Dr. İnan, çalışanların kişisel hijyen şuurunun yanı sıra besinlerin saklanma ve hazırlanma şartlarının periyodik kontrollerle denetim edilmesi gerektiğinin altını çiziyor.
“Bağışıklığın zayıf olması bakterilere karşı savunmayı azaltır”
Çocuklar, yaşlılar ve bağışıklığı baskılanmış bireylerde bedene alınan bakteriler karşısında savunma sistemi gereğince tesirli olmayabilir. Bu durum, hastalığa yakalanma ve enfeksiyonun önemli komplikasyonlara dönüşme riskini artırıyor.
Doç. Dr. Asuman İnan, bu kümelerin alması gereken tedbirler için “Ellerin pak tutulması ve besin güvenliği kurallarına ihtimam gösterilmesi bu bireyler için bilhassa değer taşır.” diyor.
Ezgi Adıyaman Ak / TRTHaber