Kafelerde çay, kahve üzere siparişlerin belirli bir mühlet sonra verilmemesi durumunda işletmelerin müddete nazaran ekstra bir fiyat yansıtmaya başladığı belirtiliyor. İşletmeler artık müşterilere ‘yarım saatte bir sipariş zorunluluğu’ uygulamalarına başladı. Hatta 220 TL altı sipariş verenlerin kimi geniş masalara oturamadığına dair haberler medyaya yansımış durumda.
ARTIK ‘MASA ÜCRETİ’ ALINACAK
Şu anda bir çayın 50 TL, kahvenin de 100 TL civarında olduğu kafelerde müşterilerin sipariş vermemelerine karşı ‘masa ücreti’ ismi altında birtakım ödemeler talep ediliyor.
Kafe ve gibisi işletmelerde masa tarifesi, sipariş vermeme durumunda ekstra fiyat talebi üzere uygulamalar kamuoyuna çok sık yansımaya başladı. Pekala kafe ve restoranların masa fiyatı, sipariş vermeyenler için aldıkları fiyatlar yasal mı? Bu türlü bir durumda tüketiciler ne yapmalı?
Konuyla ilgili merak edilenleri Tüketici Konfederasyonu (TÜKONFED) Lider Vekili Avukat İbrahim Güllü ve İstanbul’da bir Restoran CEO’su Nihat Bingöl, kıymetlendirdi.
‘TABELALARDA BELİRTİLMELİ’
TÜKONFED Lider Vekili İbrahim Güllü’nün açıklamaları şu formda: “Kafe, restoran ve lokantaların bu türlü bir uygulama yapması her şeyden evvel ahlaki ve etik değil. Lakin bu uygulamayı yapan yerler, işletmenin dışına fiyat etiketi yönetmeliği kapsamında fiyat tabelaları ile ‘30 dakika’ tarifesinin uygulandığını belirten ihtarlarda koymak zorundadır. Tüketiciler bu ikazları birinci bakışta görebilmeli ve masalardaki menülerde de bu gözle görülür halde belirtilmelidir.
‘BU YERLERE ADIM ATMAMALI’
Tüketicilere tavsiyemiz bu çeşit ihtarda bulunan yani dakika tarifesi uygulayan işletmelere adım atmamalarıdır.
MÜŞTERİ DAYATILAN FİYATI ÖDEMEK ZORUNDA MI?
Bunun yanı sıra tüketici yere girip oturduysa orada sipariş etmediği eser 30 dakika sonra getirilir ve ‘burada oturmanız için bunu içmeniz gerekli’ denilirse Tüketici Kanunumuzun 7. unsuruna nazaran, sipariş edilmeyen eser ve hizmetlerden tüketicisi sorumlu tutulamaz, tüketici o eser ve hizmeti almış olsa dahi bedeli karşı taraf ondan talep edemez.
‘AHLAKİ YAKLAŞIMDAN UZAKTIR’
Bu uygulamaya baktığımız vakit bilhassa üniversitelerin ağır olduğu bölgelerdeki kafe ve restoranlarda bu uygulamanı yaygınlaştığını görüyoruz. Bildiğiniz üzere üniversitelerimizdeki öğrencilerimiz çoklukla geliri olmayan, eğitim hayatını zahmetle devam ettirmeye çalışan gençlerimizdir. Bunların bütçeleri müsait olmayabilir, gelip orada ders çalışmak için oturuyor olabilir. Kendilerinin alışveriş yapmaya zorlanması, her şeyden evvel ahlaki yaklaşımdan uzaktır.
Zamanında üniversite yakını diye kafe ve restoran açan öğrenci potansiyelini pahalandırmak isteyin işletmelerin artık maliyetlerin ve kiraların artması nedeniyle çoğunluğunun öğrenci ve genç kesitten oluşan müşterilerine karşı bu yaklaşım stili yerinde değildir.
Tüketiciler bu şekil uygulama yapan işletmeleri haksız ticari uygulama ve ayrımcılık nedeniyle Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu’na (TİHEK) ve Ticaret Bakanlığı’na şikayette bulunabilirler.
İŞLETMELER NEDEN BU USULLERE BAŞVURUYOR?
Son vakitlerde artan iş yeri kiralarındaki artışlar işletmeleri bu halde davranışa yönlendirmiş olabilir. TÜKONFED olarak mesken kiraları ve iş yeri kiralarına tavan sınırlaması getirilmesi istikametinde taleplerimiz olmuştu. Kiralara sınırlama getirilmesi piyasadaki fiyatların geri çekilmesine ya da en azından artışının durdurulmasına katkı sağlayabilecektir.”
RESTORAN CEO’SU BİNGÖL: 1 ÇAY İÇSENİZ BİLE LİMİT 1500 TL İSE ÖDEMENİZ MÜMKÜN
Restoran CEO’su Nihat Bingöl’ün açıklamaları şu biçimde: “Özellikle İstanbul’da Boğaz bölgesinde bu sistemde çalışan işletmeler olduğunu biliyorum. İşletmeler müşterilerini aşikâr bir harcama limiti ile konuk edebiliyorlar. Bu limiti dolduracak eser yahut hizmeti satın almasanız bile bu fiyat sizlerden talep ediliyor. Özcesi limiti 1500 TL olarak belirlenmiş bir işletmede 1 çay içip 1500 TL ödemeniz mümkün yahut hiçbir şey sipariş etmediğiniz bir masaya oturma bedeli ödeyebiliyorsunuz.
ÖĞRENCİ BÖLGESİNDEKİ KAFELERDE BU UYGULAMALARIN OLMASI GERÇEK MU?
Kesinlikle yanlış buluyorum. Bilhassa hizmet bölümündeki işletmeler, beşere hizmet etme gayesi ile kurulur. Üniversite bölgelerinde kurulan işletmelerin ana tüketicileri öğrencilerdir. Öğrencilerimizin sosyoekonomik durumlarını yeterli okuyamayan işletmeler vakit içinde müşterilerini kaybedecektir. Hizmet edecek insan bulamayan işletmelerin ise gelir elde edebileceği bir durum oluşamaz.
‘SAAT BAŞI FİYAT ALDIĞI BELİRTİLMELİ’
Restoran ve kafeler Ticaret Bakanlığı’nın son düzenlemesine nazaran müşterilerinin ödeyeceği tüm fiyatları işletmenin içinde açıkça ve görülecek bir halde belirtmek zorunda. Saat başı fiyat alan bir restoranın teorik olarak kapısında saat başı fiyat aldığı açıkça belirtilmeli. Şayet belirtilmiyor ise sizlerden katiyetle bu fiyatı talep edemezler. Belirtilse bile bunun Ticaret Bakanlığı’nın son düzenlemelerine açıkça karşıt olduğunu düşünüyorum. Tıpkı vakitte verilen her mal ve hizmete fiş yahut fatura kesilmek zorunda.
‘ÜCRETİNİ ÖDEMEK ZORUNDA DEĞİLSİNİZ’
Eğer sizlerden masa fiyatı alındıysa bu açıkça ve resmi olarak masa fiyatı olarak faturalandırılmalı. Fakat bunun katiyen yasal olduğunu düşünmüyorum. Almadığınız hiçbir mal yahut hizmetin fiyatını de ödemek zorunda değilsiniz.
Ödeme yaptığınız senaryoda Ticaret Bakanlığına bağlı Tüketici Hakem Heyeti’ne başvurabilir ve kısa vakit içinde sizden haksız olarak talep edilen fiyatı firmadan tazmin edebilirsiniz. Şayet düzgün niyetinizin suistimal edildiğini düşünüyorsanız kesinlikle ödediğiniz bedelin fiş yahut faturasını talep ediniz. Bu hem firmanın unvanı hakkında sizleri bilgilendirecek hem de sizden haksız biçimde alınan fiyatın hangi hedefle alındığını gösterecek.
‘UYGULAMA UZUN VADEDE MÜŞTERİ SAYISINI AZALTIR’
Bu uygulamada bilhassa kuver sayısı yani kapasitesi düşük restoran ve kafeler, kişi başına düşen ortalama geliri artırmayı hedefliyor. Bir harcama tabanı oluşturarak, müşterilerinin ortalama harcamalarına bir alt hudut oluşturuyorlar. Özcesi müşterilerin muhakkak bir fiyatın altında ödeme yapmaları mümkün olmuyor. Bu da kısa vadede kişi başına düşen geliri artırdığı için ciroda bir artış yaşatabilir. Lakin uzun vadede müşterilerinin yansısını çekerek kişi sayılarında azalma yaşatacaktır. Bizler beşere hizmet etme gayesi ile kurulan işletmeleriz. İnsan yoksa bizler ve firmalarımız da olmayacaktır. Misafirperverliği ile ün salmış bir ülkede bu bakış açısına sahip firmaların vatandaşlarımız tarafından çok güzel karşılanacağını düşünmüyorum. Fiyat talep ettiğimiz her mal yahut hizmetin konuklarımız tarafından açıkça anlaşılabilir ve açıklanabilir olması gerekiyor.”