Bakan Şimşek, Bloomberg tarafından İstanbul’da düzenlenen “Finansın Geleceği (Future of Finance)” başlıklı aktiflikte Bloomberg TV sunucusu Joumanna Bercetche’nin sorularını yanıtladı.
Şimşek, 2000’li yılların birinci 10 yılında Türkiye’nin dezenflasyon sağladığını ve büyümeyi iki katına yükselttiğini kaydederek, “Bunu tekrar etmek istiyoruz lakin bu seyahat büyümeyi yine dengelememizi gerektiriyor.” diye konuştu.
Dezenflasyon programının 2023 yılının ortasında başladığında büyümenin yüzde 5 civarında olduğunu anımsatan Şimşek, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Ancak bu büsbütün çok güçlü iç talep tarafından yönlendiriliyordu ve bu da büyük bir cari açık ve yüksek enflasyon baskıları yaratmıştı. Burada yaptığımız şey büyümeyi dengelemek oldu. Bu yüzden süreksiz olarak büyümemiz, tarihi standartlara nazaran biraz daha düşük. Son 100 yılın ortalaması yaklaşık yüzde 4,8. Son 20-25 yıla bakarsanız yüzde 5,5 civarında. Şu an ise yüzde 3 civarına yakın fakat bunun süreksiz bir durum olduğunu düşünüyoruz.”
“Bizim için şu anda en öncelikli husus enflasyonu düşürmek”
Bakan Şimşek, “Bu yıl için yüzde 4’lük büyüme amacınız var. Bu, Merkez Bankasının yüzde 21 enflasyon varsayımına bağlı mı? Yüzde 4’e nasıl ulaşacaksınız?” sorusu üzerine, Merkez Bankasının dezenflasyon maksatlarına ulaşma noktasındaki yeteneklerinin Türkiye’nin tekrar yüzde 5 gerçek büyüme oranına dönmesi için değerli olacağını söyledi.
Kendileri için şu anda en öncelikli mevzunun enflasyonu düşürmek olduğunu vurgulayan Şimşek, şu değerlendirmelerde bulundu:
“İstihdam yani iş gücü piyasası çok güçlü. Geçen yıl, büyüme oranı yüzde 3 civarındayken tekrar de 1 milyon istihdam yaratabildik. Bu nitekim kritik. Zira yaptığımız şeyin tıpkı vakitte politik olarak kabul edilebilir olması gerekiyor ve burada istihdam çok kıymetli. Bu yüzden işsizlik oranı, neredeyse tarihin en düşük düzeylerine yakın ve iş gücü piyasası hala nispeten sıkı. Bu da nispeten mütevazı bir genel büyümeyle dezenflasyon sağlamamıza imkan tanıyor.”
Hazine ve Maliye Bakanı Şimşek, asgari ücrete yapılan artış ile vergi ve harçlara yapılan artırımların dezenflasyon programını nasıl etkilediğine ait bir soruya karşılık, bu yıl mali duruşlarını sıkılaştırdıklarını belirtti.
Bu yıl uygulanan gelir siyasetlerinin 2024’e nazaran daha destekleyici olduğunu lisana getiren Şimşek, şöyle devam etti:
“Yönetilen/yönlendirilen fiyat düzenlemelerine geldiğimizde, birinci olarak, elektrik ve doğal gaz fiyat düzenlemesi yapılmadı lakin bu fiyatlar düzenlendiğinde bile Merkez Bankasının amacıyla uyumlu olacak halde yapılacak. Yani bu daha ileriye dönük bir maksat. Geçmiş enflasyona endeksli değil. Bir öteki değerli unsur, tipik olarak her altı 6 ayda bir düzenlenen vergi ayarlamaları. Tüm vergi düzenlemeleri, yalnızca maksatla uyumlu olmakla kalmadı, tıpkı vakitte maksadın çok daha altında gerçekleşti. Yani idari fiyatlar açısından aslında epeyce âlâ bir iş çıkardık. Öbür taraftan, mali tarafta, enflasyonla uğraş için arz tarafına takviye vermeye çalışıyoruz.”
Mehmet Şimşek, “Merkez Bankası yalnızca talep idaresi yapmıyor, tıpkı vakitte arz tarafında da maliye siyasetine yardımcı olmaya çalışıyor. Bence her şey yerli yerinde. Siyasetlere baktığınızda, gördüğünüz şey esasen sıkı para siyaseti, sıkı maliye siyaseti ve daha destekleyici gelir siyasetleri. Bu yüzden, bunun manalı bir dezenflasyona yol açması gerektiğini düşünüyorum.” halinde konuştu.
“Merkez Bankasındaki takıma güveniyorum”
Bakan Şimşek, dün açıklanan yıllık yüzde 42,12’lik enflasyon oranının hatırlatılması üzerine, piyasa beklentileri ile kendi maksat aralıklarının ahenk sağlamaya başladığını belirterek, şu değerlendirmelerde bulundu:
“12 aylık vadeli piyasa enflasyon beklentilerine bakarsanız yaklaşık yüzde 25 civarında. Bizim maksat aralığımız buna yakın yani üst bandına. Bu yüzden başaracağımıza inanıyorum. Merkez Bankasındaki takıma güveniyorum ve mali tarafta, sarsıntının yine inşası ve başka tüm kısıtlamaları göz önünde bulundurarak elimizden gelen her şeyi yapıyoruz. Birebir vakitte hakikat siyasetlere sahibiz. Enflasyonu aşağıya çekmek için gerekli tüm araçları kullanıyoruz enflasyon düşecek. Burada piyasa şüpheciliğini anlıyorum ve buna hürmet duyuyorum.”
Şimşek, kredi kullanma şartlarının ya da standartlarının gevşemesini beklemek için erken olup olmadığına dair soruya karşılık, şu yanıtı verdi:
“Öncelikle, biz ‘seçici kredi sıkılaştırması’ dediğimiz bir durumu uyguluyoruz fakat bu tıpkı vakitte seçici kredi gevşetmesi manasına geliyor. Yani ihracatçılar, tarım yahut çiftçiler üzere birtakım stratejik yatırımlar kelam konusu olduğunda, tekrar büyük bir dayanak var, yeniden mali takviye ve daha az kısıtlayıcı kredi şartları kelam konusu lakin tüketim kelam konusu olduğunda, ki bu dezenflasyon ve cari açık açısından kritik bir sıkıntı, işte orada hakikaten epey sıkıyız. Yani, tüketici kredileri konusunda, Merkez Bankasının burada sıkı kalmaya devam etmesi gerektiğini düşünüyorum fakat arz tarafında daha seçici olmamız gerektiğine inanıyoruz ve biz de bunu yapıyoruz.”
“Türkiye tarifeler noktasında ABD’nin maksat ülkeleri ortasında olmayacak”
Hazine ve Maliye Bakanı Şimşek, ABD Başkanı Donald Trump idaresinden kaynaklanan belirsizliğe ve uygulanan tarifelere ait soru üzerine, hiç kimsenin global olaylardan etkilenmeden yoluna devam edemeyeceğini belirterek, Türkiye açısından tüm bu gelişmeleri önemli halde takip ettiklerini söyledi.
Türkiye’nin tarifeler noktasında gaye ülkelerden birisi olmayacağını düşündüklerini lisana getiren Şimşek, “ABD’ye olan ihracatımız, ABD’nin toplam ithalatının yalnızca yüzde 0,4’ünü oluşturuyor, ki bu global standartlarda nitekim çok küçük. Aslında yüksek tarife statüsüne sahibiz yani ABD tarafından ayrıcalıklı bir halde muamele edilmiyoruz ve hasebiyle ekonomik açıdan maksat ülke olmamız pek muhtemel değil.” tabirlerini kullandı.
Avrupa’daki düşük büyüme oranlarının ve yüksek borçluluğun olumsuzluklarından bahseden Şimşek, Türkiye’nin düşük borçluluk oranının, demografik yapısının, üretim kabiliyetlerinin, turizm ve inşaat üzere alanlarda çok uygun olmasının avantajlarını anlattı.