Ticaret Bakanlığı koordinasyonunda yürütülen Türkiye Yeşil Mutabakat Hareket Planı kapsamında oluşturulan planlar birbiri arkasına devreye alınıyor. Bu kapsamda, çok sayıda bakanlık ve kuruluşun katkısıyla Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı öncülüğünde “Ulusal Döngüsel İktisat Aksiyon Planı” hazırlandı.
2028 sonuna kadar bu alanda atılacak adımların düzenlendiği plan, bilhassa atık idaresine yeni bir vizyon getirecek.
6 stratejik maksat, 23 maksat ve 55 aksiyon belirlendi
Buna nazaran, Türkiye’de kaynak kullanımı ağır, çevresel tesirleri fazla olan elektronik ve bilgi ve irtibat teknolojileri, batarya ve araçlar, ambalaj, plastik, dokuma, inşaat ve bina, besin ve biyokütle bölümlerine öncelik verilecek.
Eserlerin tüm hayat döngüsüne odaklanacak plan kapsamında eser tasarımı ve üretim süreçleri, eserlerin tüketimi, atık idaresi ve ikincil ham hususların kullanımını hedefleyen 6 stratejik maksat, 23 emel ve 55 aksiyon belirlendi.
Eko-tasarım teşvik edilecek, kamu alım kriterleri değişecek
Bu kapsamda, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı koordinatörlüğünde daha “döngüsel ürünler” için etrafa hassas dizaynın teşvik edilmesi planlanıyor.
Avrupa Birliği’nin (AB) eko-tasarım ile ilgili tüzüğü kapsamında oluşturulacak yeni yasal çerçeveyle çeşitli yönetmelik revizyonları yapılacak.
Ticaret Bakanlığı da yeni döngüsel teşebbüsleri için gerekli altyapıları hazırlayacak. Yeşil dönüşümün tesirlerinin kamu alımlarında da öne çıkması bekleniyor. Bu kapsamda Hazine ve Maliye Bakanlığı “yeşil kamu satın alım strateji ve kriterleri”ni belirleyecek.
Dijital eser pasaportu hazırlığı
Eserlerin hayat döngülerini, geri dönüştürülmüş gereç içeriği ve başka dataları içerecek dijital eser pasaportu uygulamasına yönelik yasal çerçeve ve altyapı oluşturulacak.
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı koordinatörlüğünde yürütülmesi öngörülen çalışma kapsamında bu alanda farkındalığın da oluşmasına odaklanılacak.
Bakanlık, öncelikli kesimlerin üretim, tüketim ve atık idaresini kapsayan “döngüselliği” artırma gayesiyle teşvik düzenekleri geliştirecek.
Ulusal ve milletlerarası AR-GE, teknoloji, inovasyon dayanak program projelerinin geliştirilmesi gayesiyle öncelikli dallar özelinde KOBİ’ler ve teknoloji geliştiren yeni teşebbüslere yönelik döngüsel iktisada geçiş takviye programlarının hazırlanması planlanıyor.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunun (BDDK) da döngüsel iktisat modellerinin yaygınlaşmasına yönelik teşvik modellerini kurgulayarak, faiz oranı düzenlemeleri yapması bekleniyor.
Atık getirme merkezlerinin sayısı artacak
Yeni devirde odaklanılacak bahislerden biri de atık getirme merkezlerinin fonksiyonelliğinin ve erişilebilirliğinin artırılması olacak. Bu kapsamda ilgili bakanlıklar ve belediyeler işbirliği yapacak. Vilayet seviyesinde dijital atık getirme merkezi harita altyapısı oluşturulması, atık getirme merkezi sayısının artırılması, yine kullanım fonksiyonu entegre edilmiş atık getirme merkezlerinin oluşturulması gayeler ortasında bulunuyor.
Birtakım tek kullanımlık eserler özelinde çeşitli önlemlerin uygulanması planlanıyor. Yine kullanım fonksiyonuyla atık getirme merkezlerine ikinci el satış mağazası, takas merkezi, tamirat atölyesi üzere ünitelerin entegrasyonu yapılacak. Böylelikle, telefondan bilgisayara kadar teknolojik eserlerin süratli “çöp” olmasının önüne geçilecek.
Son periyotta ağır olarak gündeme gelen atık bataryaların idaresine ait de AB tüzüğüne uygun çerçeve belirlenmesi planlanıyor.