Uyku, beynin ve bedenin kendini tekrar inşa etmesi için kritik bir süreç. Bu sürecin içinde en kıymetli evrelerden biri de REM (Rapid Eye Movement) evresi.
REM evresi, hayallerimizin en ağır olduğu, beynin faal olduğu ve hafızanın pekiştiği devri kapsar. Lakin, bilimsel araştırmalara nazaran, REM evresine geçişte zorluk yaşamak, kimi nörolojik rahatsızlıkların erken belirtisi olabilir. Bunlardan en kıymetlisi ise Alzheimer hastalığı.
REM EVRESİ VE BEYİNDEKİ ROLÜ
Uyku döngüsü, dört ana evreye ayrılır: hafif uyku, derin uyku, REM uykusu ve geçiş evresi.
REM evresi, uykunun yaklaşık %25’ini oluşturur ve en faal evrelerden biri. Beyin bu periyotta, hafızayı pekiştirmek ve öğrendiklerini organize etmek için çalışır. Birebir vakitte beden, kasları felç eder ve uyurken hareket etmeyi pürüzler.
Nörolog ve Alzheimer uzmanı Dr. Jennifer L. Miller, “REM evresi, beynin sağlıklı işleyişi için hayati bir rol oynar. Beyindeki nörolojik değişiklikler, bu evreye geçişin zorlaşmasına yol açabilir. Alzheimer hastalığı, çoklukla hafıza kaybı ve zihinsel bozulma ile tanınsa da, uykudaki anormallikler de bu hastalığın erken belirtilerinden biri olabilir” dedi.
ALZHEİMER VE UYKU MÜNASEBETİ: YAPILAN ARAŞTIRMALAR
Birçok bilimsel çalışma, uyku nizamının Alzheimer ile kontağını araştırmakta.
2018’de yapılan bir araştırma, Alzheimer hastalığına sahip bireylerin REM uykusuna geçişte daha fazla zorluk yaşadığını gösterdi. Bu araştırmaya nazaran, REM evresinde yaşanan olağandışı değişiklikler, beynin Alzheimer’a bağlı olarak ziyan görmeye başladığını gösterebilir.
Uyku uzmanı ve “Why We Sleep” kitabının muharriri Dr. Matthew Walker, “Alzheimer hastalığının erken belirtilerinden biri, REM uykusundaki bozukluklardır. Beyindeki amiloid beta plakalarının birikmesi, beynin uykuya geçiş sistemlerini zorlaştırabilir. Bu, Alzheimer hastalığının başlangıç evresinde gözlemlenen bir durumdur” halinde açıklama yaptı.
UYKUSUZLUK VE REM EVRESİ MESELELERİ: ALZHEİMER’IN ERKEN UYARISI
Alzheimer, beynin amiloid beta ismi verilen proteinle zehirlenmesi nedeniyle gelişir. Bu protein birikintileri, beyin hücrelerinin irtibat kurmasını mahzurlar ve uzun vadede hudut hücrelerinin vefatına yol açar. Yapılan araştırmalar, amiloid beta plakalarının uyku tertibiyle de alakalı olduğunu ortaya koydu. Bilhassa REM evresinde yaşanan zorluklar, bu plakaların erken ihtar işaretlerinden biri olabilir.
Nöroloji profesörü Dr. Julia J. Cox, “Alzheimer’ı tetikleyen ana faktörlerden biri uyku bozukluklarıdır. REM uykusunda olağandışı değişiklikler yaşayan bireylerde, amiloid beta düzeylerinin daha yüksek olduğu gözlemlendi. Bu, hastalığın erken evresinde beynin ziyan görmeye başladığını gösterir” diyerek, uyku nizamındaki bozuklukların ciddiye alınması gerektiğini vurguladı.
ALZHEİMER’A KARŞI KORUNMA: UYKU TERTİBİNİ GELİŞTİRMEK
Uykusuzluk ve REM evresi sıkıntıları, Alzheimer’ın erken belirtisi olabilirken, uyku kalitesini artırmak ve bu bozuklukları önlemek için kimi tedbirler almak mümkün. Yeterli bir uyku hijyeni, Alzheimer hastalığına karşı korunma noktasında kıymetli bir adım olabilir.
Dr. Walker, sağlıklı bir uyku nizamının Alzheimer’a karşı korunmada değerli bir rol oynadığını belirterek, “Uyku, beynin kendini yenilemesi için kritik bir süreç. Sistemli ve kaliteli uyku, beynin amiloid beta plakalarını temizlemesine yardımcı olabilir. Bu yüzden uyku hijyenine dikkat etmek, Alzheimer’a karşı korunmada birinci adımdır” diyerek, uyku alışkanlıklarının değiştirilmesinin kıymeti üzerine durdu.
REM EVRESİNE GEÇİŞTEKİ ZORLUKLAR, ALZHEİMER’IN ERKEN BELİRTİSİ OLABİLİR
Uykudaki anormallikler, Alzheimer hastalığının erken belirtilerinden biri olarak karşımıza çıkıyor.
REM evresine geçişte yaşanan zorluklar, beynin fonksiyonelliği ile ilgili değerli ipuçları sunabilir. Bu bağlamda, uyku sistemine dikkat etmek, beyin sıhhatini korumak ismine büyük değer taşır. Şayet bir kişi, REM evresine geçişte sıkıntılar yaşıyorsa yahut uyku kalitesinde besbelli bozulmalar fark ediyorsa, bir nörolog yahut uyku uzmanı ile görüşmek erken teşhis ve tedavi için hayati değer taşıyabilir.
Alzheimer hastalığının erken periyotta fark edilmesi, tedavi sürecini başlatmak ve hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak ismine büyük bir fırsat sunar. Bu yüzden, uyku sistemindeki değişiklikler ve REM evresine geçişteki zorluklar, göz gerisi edilmemeli.