Alzheimer hastalığı, dünya çapında milyonlarca insanı etkileyen, nörodejeneratif bir hastalık olmasıyla biliniyor. Hastalığın ilerlemesiyle birlikte, hafıza kaybı, kişilik değişiklikleri ve günlük ömür aktivitelerini yerine getirme zorlukları başladığı bildirildi.
GENETİK TEDAVİ: ALZHEİMER İÇİN YENİ BİR UMUT KAYNAĞI
Alzheimer tedavisindeki en büyük pürüz, hastalığın beyindeki hudut hücrelerinin (nöronların) vakitle ölmesi ve kontakların kopması ile gelişmesi. Beyinde bu bozulmalar, çoklukla amyloid plaklarının ve tau proteinlerinin birikmesi sonucu meydana gelir. Lakin bilim insanları, bu plakların oluşumunu engellemeye yahut bu plakları temizlemeye yönelik yeni bir genetik tedavi yolu üzerinde çalışmalarını sürdürüyor.
Amerika Birleşik Devletleri’ndeki Harvard Medical School’dan nörolog Dr. Robert Green, Alzheimer hastalığının tedavisinde genetik mühendislik kullanımıyla ilgili yaptığı açıklamada, “Genetik tedavi, Alzheimer hastalığının oluşumunda kıymetli rol oynayan genetik mutasyonları maksat alarak hastalığın ilerlemesini durdurmayı vaat ediyor. Bu cins bir tedavi, hastaların beyinlerine genetik gereç enjekte edilerek hudut hücrelerinin fonksiyonunu tekrar kazanması sağlanabilir” dedi.
GENETİK TEDAVİNİN TEMELLERİ: BEYNE GENETİK GERECİN ENJEKSİYONU
Yapılan en son araştırmalara nazaran, genetik tedavi sayesinde, beyin hücrelerine direkt genetik malzeme enjekte edilerek, Alzheimer’a neden olan plakların temizlenmesi yahut hücrelerin tekrar yapılandırılması sağlanabiliyor.
Penn Medicine’den nöroloji profesörü Dr. John Q. Trojanowski, bu tedavi usulünün hayli umut verici olduğunu vurguladı:
“Beyin hücrelerine genetik malzemenin aktarılması, beyin işlevlerinin geri kazanılmasında değerli bir adım olabilir. Fakat tedavi sürecinin kesin sonuçları alana hakim olana kadar test edilmesi gerekiyor.”
GENETİK TEDAVİ ARAŞTIRMALARINDA SON GELİŞMELER
Son yıllarda yapılan bilimsel çalışmalarda, genetik mühendislik tekniklerinin Alzheimer tedavisinde kullanılması için birinci adımlar atılmaya başlandı.
2023 yılında yapılan bir çalışmada araştırmacılar Alzheimer’a bağlı nöronal hasarları onarmak hedefiyle genetik modifikasyon metotları ile beyin hücrelerine yeni bir genetik kod eklemeyi başardı. Bu çalışmada, bilim insanları, genetik mühendislik ile tau proteinlerinin birikmesini engellemeyi hedeflediler ve bu tedavi, fareler üzerinde olumlu sonuçlar gösterdi.
Washington Üniversitesi’nden nöroloji profesörü Dr. David Holtzman, “Farenin beyin dokusuna genetik malzeme enjekte ederek, bu farelerde beyin işlevlerinin geri kazanıldığını gözlemledik. Bu sonuçlar, insanlarda da birebir etkiyi gösterirse, Alzheimer tedavisinde bir dönüm noktası olabilir” dedi.
BEYNİN GENETİK MODİFİKASYONU: YENİ BİR TEDAVİ USULÜ Mİ?
Genetik tedavi ile hedeflenen alanlardan biri de beyindeki hudut hücrelerinin (nöronların) tekrar yapılandırılması. Bu formül, Alzheimer’ın birinci evrelerinde tesirli olabilir, zira genetik modifikasyonlar hudut hücrelerinin yenilenmesine yardımcı olabilir.
Washington Üniversitesi’nde çalışan genetik uzmanı Dr. Alison Goate, “Beynin genetik yapısını değiştirmek, hastalığın başlangıcını engellemeye yahut mevcut beyin hasarlarını güzelleştirmeye yardımcı olabilir. Bu, Alzheimer için potansiyel bir tedavi yolu açabilir” biçiminde görüş belirtti.
ZORLUKLAR VE RİSKLER: GENETİK TEDAVİYE YÖNELİK ENGELLER
Bununla birlikte, genetik tedavi için hala birçok mahzur bulunuyor. Beynin genetik yapısına müdahale etmek hayli karmaşık ve riskli bir süreç. Ayrıyeten, genetik tedavinin her hastada tıpkı biçimde çalışıp çalışmayacağı şimdi bilinmemekte. Genetik mühendislik, beyindeki hassas istikrarları bozma riskini taşıyabilir, bu da yeni sıhhat sıkıntılarına yol açabilir.
Dr. Maria Carrillo, Alzheimer’s Association’dan baş bilim insanı, genetik tedavi için umutlu olmakla birlikte dikkatli olunması gerektiğini belirtti:
“Genetik tedavi, potansiyel olarak Alzheimer hastalığını durdurma gücüne sahip olabilir. Lakin bu tedavi şimdi erken etaplarda ve uzun vadeli tesirleri hakkında daha fazla bilgi edinmemiz gerekiyor. Bu nedenle tedavi sürecine girmeden evvel, bilim insanlarının tüm dataları toplaması değerlidir.”
ALZHEİMER İÇİN YENİ BİR UMUT
Alzheimer tedavisi için genetik mühendislik çalışmalarının ilerlemesi, hastalıkla uğraşta yeni bir devrin kapılarını aralayabilir. Lakin bu tedavi usulünün başarılı olabilmesi için daha fazla klinik araştırma ve test yapılması gerektiği unutulmamalı. Genetik tedavi, Alzheimer tedavisinde ihtilal niteliği taşıyan bir tahlil olabilir, lakin bu tedaviye ulaşmak için vakit ve dikkatli bir çalışma gerekmekte.