ABD’de yaşayan sarsıntı uzmanları, merkez üssü Kahramanmaraş olan sarsıntıların bu kadar kısa müddette bu şiddette meydana gelmesini “şaşırtıcı” ve “nadir rastlanan” bir durum olarak nitelendirdi.
ABD’deki Güney California Üniversitesinde sarsıntı fiziği üzerine araştırmalar yapan Doç. Dr. Sylvain Barbot, “asrın felaketi” olarak nitelenen; Akdeniz, Güneydoğu ve Doğu Anadolu’daki 10 ili etkileyen 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki zelzeleleri ve bu zelzelelerin büyüklüğünü AA muhabirine kıymetlendirdi.
Söz konusu zelzelelerin yapısal olarak “şaşırtıcı” birçok ögesi olduğuna dikkati çeken Barbot, “Sadece birkaç saat aralıklarla iki büyük sarsıntı oldu ve bunlar, birbirine yakın olan lakin tıpkı olmayan iki farklı fay çizgisinde bir ortaya geldi. Bu kadar büyük bir zelzelede bu durumun daha evvel görülmüş bir şey olduğunu düşünmüyorum.” sözünü kullandı.
İkinci sarsıntının olduğu sınır pasifti
Barbot, ikinci sarsıntının daha evvel bilinmeyen bir sınır üzerinde olduğuna işaret ederek “Buna biz ‘hayalet hat’ diyoruz. Bu çizgi, tarih boyunca sismik olarak pasifti. Şu anki bilgilerimize nazaran bunun çok uzun vakit evvel faal olduğunu ve şu anda zelzeleye yol açmamasını beklerdik lakin yanıldık. Bu çizgi, 7,6 büyüklüğünde bir zelzeleye yol açtı.” değerlendirmesinde bulundu.
Türkiye’de ve Doğu Anadolu bölgesinde birçok fay çizgisi bulunduğunun altını çizen Barbot, “İlk zelzele, Doğu Anadolu fay çizgisinde oldu. Bu çizgi, Anadolu ile doğu ortasında bir hudut. Bu sınır, iki büyük fay çizgisiyle bağlanıyor. Bunlardan biri Kuzey Anadolu fay çizgisi ki, bu sınır 1999’da kırılmıştı. Bir başkası ise güneye gidiyor. Bu zelzelenin öteki sınırlarda sarsıntıya yol açması da mümkün.” diye konuştu.
Barbot, sarsıntı bölgesinde birkaç metrelik kayma olduğunu belirterek şöyle devam etti:
“Bunun nedeni de tektonik levhaların kıtaları vakitle sürüklemesi. Bu, genelde yılda birkaç milimetre, bazen birkaç santimetre olur. Lakin bu durumda tektonik levhalar, on yıllar, yüzyıllar boyunca faylarla direnç gösterdi. Bu nedenle de faylar uzun vakittir oynayamıyordu. En nihayetinde de birkaç dakika içinde tektonik levhaların hareketleriyle güç çıktı. Yüzyıllar boyunca çok stabil kalınca bir anda çok büyük bir patlama oldu, bu da sarsıntıların daha yıkıcı olmasına yol açtı.”
“İkinci zelzeleye ‘bir nevi birinci sarsıntının artçısı’ diyebiliriz”
ABD Jeolojik Araştırma Merkezinde (USGS) sarsıntı hasarları konusunda araştırmacı olarak vazife yapan David Shelly de “Türkiye, zelzelelere çok yatkın. Üç ana tektonik levhanın üzerinde. Birçok etkin fay sınırı var, meydana gelen sarsıntılar çok çok büyük ve bu, nispi olarak ender rastlanan bir durum.” açıklamasında bulundu.
Shelly, 1999’daki zelzelelerin de üç ay ortayla meydana geldiğini anımsatarak “Dünkü sarsıntılar çok yakın bir vakitte oldu fakat ikinci sarsıntıya ‘bir nevi birinci sarsıntının artçısı’ da diyebiliriz.” dedi.
Artçı sarsıntıların bir mühlet daha devam etmesini beklediğini lisana getiren Shelly, “Önümüzdeki günler, haftalar ve aylarda bölgenin alışık olmadığı zelzeleler olabilir. 7,8’lik sarsıntının akabinde 3 metrelik kayma olağan. Yerin 10 kilometre altına inerseniz fayın bir tarafının öbür tarafına kıyasla birkaç metre üstte olduğunu görürsünüz. Bu hareketler de yüzeye bir halde yansıyor lakin bu tam tıpkı metre hesabı olmuyor.” diye konuştu.??
