Uluslararası Atık Elektrikli ve Elektronik Ekipman (WEEE) Forumu’nun 14 Ekim Milletlerarası E-Atık Günü münasebetiyle yayımladığı rapordan derlenen bilgilere nazaran, e-atık ölçüsü yıllık 9 milyar kilogramı buluyor.
WEEE Forumu’nun e-atıklar ortasında “görünmeyen” kategori olarak tanımladığı kablolar, elektronik oyuncaklar, elektronik sigara, kumanda, bilgisayar klavyeleri, kulaklık, hoparlör, elektrikli diş fırçaları ve küçük konut aletleri üzere e-atıkların geri dönüşüm yerine çöpe giden kısmının ekonomik büyüklüğü ise her yıl 10 milyar dolara ulaşıyor.
Söz konusu e-atıkların 3,2 milyar kilogramını yarış arabası setleri, elektrikli trenler, müzikli oyuncaklar ve öteki robotik aletler dahil elektronik oyuncaklar oluşturuyor. Toplamda her yıl 7,3 milyar adet elektronik oyuncak çöpe atılıyor.
6 EYFEL KULESİ TARTISINDA ELEKTRONİK SİGARA ATILIYOR
Paris’teki Eyfel Kulesi’nin 6 katı tartısına denk gelen 844 milyon adet elektronik sigara ve kolay kolay geri dönüştürülebilen bakır içeren 950 milyon kilogramlık kablo da e-atık olmasına karşın değerlendirilemiyor.
Birleşmiş Milletlere nazaran, e-atıkların geri dönüşüm için toplanma oranı dünyada ortalama yüzde 17 düzeyinde bulunurken, bu oran Avrupa’da yüzde 55. Bu yıl kişi başı 8 kilogram e-atık oluşacağı hesaplanıyor.
WEEE Forumu’na nazaran, toplumdaki farkındalık eksikliği ülkelerin e-atıklara yönelik döngüsel ekonomiler geliştirmesini engelleyen faktörler ortasında bulunuyor.
ASYA’DA DAHA SÜRATLİ ARTTI
WEEE Forumu Genel Yöneticisi Pascal Leroy, AA muhabirine, e-atıkların gerçek biçimde geri dönüşümünün sağlanması ve iktisada kazandırılması için memleketler arası bir protokol yahut muahede olmadığını, Avrupa başta olmak üzere kimi bölgelerde bu bahiste gelişmeler sağlandığını söyledi.
Leroy, e-atık oluşumunun Asya bölgesinde daha süratli artış gösterdiğini, buradaki nüfus artışı ve ekonomik büyümenin daha yüksek olmasının değerli bir faktör olduğunu belirterek, “Görünmez olarak nitelendirdiğimiz bu e-atıklar, tabiatı yahut görünümü nedeniyle fark edilmiyor ve tüketiciler bunların geri dönüştürülebilir potansiyelini gözden kaçırıyor” dedi.
e-atıkların iktisada kazandırılmasının pak güç teknolojilerinde kullanılan kritik mineral arzına katkı sağlayacağını kaydeden Leroy, şöyle devam etti:
GEREKLİ TESİS KAPASİTESİ BÖLGEYE NAZARAN DEĞİŞİYOR
“Kritik mineral madenciliğinin sona ermesine imkan yok. Nüfus arttıkça, madencilik devam edecek ve bu mineraller çıkarılacak zira arza muhtaçlık devam edecek. Pak güç dönüşümüyle giderek daha fazla rüzgar türbini yahut güneş paneli üretimi için bu kritik minerallere gereksinim olduğunu görüyoruz.
Bu kritik minerallerin kullanıldığı e-atıkların geri dönüşümünün yapılması gerekiyor ki arz güvenliğine katkı sağlanabilsin ve rüzgar türbini, güneş paneli yahut bataryalar üzere teknolojilerin üretimindeki muhtaçlık karşılanabilsin.”
Leroy, e-atıkların geri dönüşümü için gerekli tesis kapasitesinin bölgelere nazaran değişkenlik gösterdiğini lisana getirdi.
Avrupa’da bu kapasitenin yüksek olduğunu lakin Afrika ve Asya üzere bölgelerde geri dönüşüm tesisi kapasitesinin yetersiz kaldığını vurgulayan Leroy, geri dönüşüm tesislerinin ekonomik ve finansal olarak bir iş modeli oluşturması için teşviklere muhtaçlık duyulduğunu kelamlarına ekledi. (AA)
