Merkez Sur ilçesindeki Amida Höyüğü
“KISMEN DE OLSA ORTAYA ÇIKTI”
Havaların sıcak olmasından ötürü Amida Höyüğü Artuklu Sarayı kazısına bu yıl 1 Eylül prestijiyle başladıklarını belirten Prof. Dr. Yıldız, şunları söyledi:
“Kazı çalışmalarımız iki alanda devam ediyor. Birincisi höyüğün kuzey tarafında bulunan Alay Meydanı’nda. Burada hem Alay Meydanı’nın yer kodunu tespit etmeye yönelik hafriyat çalışmalarımız var hem de açtığımız sondajlarla burada bir kültür katmanı olup olmadığını tespit etmeye çalışıyoruz. İkinci çalışmamız da höyüğün üzerindeki Artuklu Sarayı’nı çevreleyen doğu surlarının temellerini ortaya çıkartmaya yöneliktir. Bilhassa Alay Meydanı’nda yaptığımız çalışmalarda sürprizlerle karşılaştık. Birinci sürpriz Alay Meydanı özgün makûs ve döşemesi kısmen de olsa ortaya çıktı. Bu döşeme izleri 2021 yılında höyüğün batı tarafından tespit edilen Kral Yolu’nun döşemesi ile benzeri özellikleri gösteriyor.”
Kazı çalışmalarında ortaya çıkan Osmanlı devrinde Yasal Sultan Süleyman’ın yaptırmış olduğu Ab-ı Hamravat olarak meşhur olan su kanalının kendileri için büyük bir sürpriz olduğunu belirten Yıldız, Hamravat su kanalının Diyarbakır için kıymetli olduğuna da dikkat çekti.
“KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN KENDİ MALINDAN BU SU KAYNAĞININ MASRAFLARINI KARŞILAMIŞTIR”
Yıldız, konuşmasına şöyle devam etti:
“Diğer sürpriz ise kaynaklardan İçkale’ye getirildiğini bildiğimiz Ab-ı Hamravat olarak meşhur olan, Hamravat kanalının ortaya çıkmasıydı. İçkale’ye Hamravat suyunun geldiğini biliyorduk ancak hangi noktadan İçkale’ye alındığı şimdiye kadar tespit edilmemişti. Kazılarla bir arada bu tespit edilmiş oldu. Bilhassa getirilen su kaynağı çok güçlü büyük bir su kaynağı olduğu için çok büyük künkler kullanılmış. Pöhrenk dediğimiz o günkü kaidelere nazaran bayağı büyük borularla su kaynağı İçkale’ye getirilmiş. Bu su İçkale’den de kentin başka taraflarına dağıtılmıştır. Hamravat su kaynağı Diyarbakır için değerli su kaynağıdır. Yasal Sultan Süleyman kendi malından bu su kaynağının masraflarını karşılamıştır. Üretimine 1535 yılında başlamış, 1543 yılı prestijiyle Hamravat suyunu Diyarbakır’a getirme çalışmaları tamamlanmıştır. Osmanlı arşivlerine baktığımız vakit Sultan Süleyman Evkafı’nda Ab-ı Hamravat olarak geçer. Bu değerli su kaynağının İçkale’deki borularının (pöhrenklerinin) tespit edilmesi bizim için sürpriz oldu.”
Bu yılki hafriyatlarda bilhassa doğu tarafa hakikat ağırlaştıklarını söz eden Yıldız, maksatlarının Artuklu Sarayı’nın etrafını çevreleyen doğu surlarının temel kalıntılarını ortaya çıkartıp projeye işlemek oluğunu söyledi. Prof. Dr. Yıldız, “Şimdiye kadar yaptığımız çalışmalarda temel izleri yavaş yavaş ortaya çıkıyor. Birebir vakitte Osmanlı periyodunda artık kentin güvenlik ıstırabı kalmayınca burada daha farklı yapılaşmanın da olduğunu görüyoruz. Muhtemelen 15-20 günlük çalışmayla doğu surlarının temelleri külliyen ortaya çıkartılmış olacak” dedi.
Amida Höyüğü’nün Diyarbakır turizmi için kıymetli bir adres olduğunu olduğunu aktaran Yıldız, hafriyat çalışmalarının bitmesiyle Diyarbakır turizmine kıymetli bir ivme kazandıracağını vurguladı. Yıldız, “Amida Höyük dediğimiz yer aslında Diyarbakır turizminin tam merkezinde yer alan bir yerdir. Şu anda Türkiye’nin sayılı turizm alanlarından biri olan Diyarbakır İçkale’de yer alıyor. Diyarbakır Arkeoloji Müzesi ile birebir alandadır. Buradaki hafriyat çalışmalarının bitmesiyle bir arada alanın tamamı turizme açılmış olacak ve Diyarbakır turizmine Amida Höyüğü Artuklu Sarayı hafriyatı bir ivme kazandırmış olacak” formunda konuştu.
