Avrupa Birliği’nin (AB) yasama organı Avrupa Parlamentosu’nun (AP) geçen hafta kabul ettiği, Türkiye’de demokrasi, insan hakları ve hukukun üstünlüğü üzere Avrupa Birliği’nin kalbinde olan başlıklardaki devam eden gerilemesini not düşerek “mevcut koşullarda üyeliğin mümkün olmayacağını” vurguladığı 2022 Türkiye Raporu, Ankara’nın reaksiyonunu çekti.
Dışişleri Bakanlığı, Avrupa Parlamentosu’nu “sığ ve vizyon sahibi olmamakla” suçlarken, Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Gerekirse AB ile yolları ayırabiliriz” diyerek 18 yıllık tam müzakere sürecinin sonlandırılmasının gündeme gelebileceğinin sinyallerini verdi.
T24’ten Metin Kaan Kurtuluş’un haberine nazaran, raporu kaleme alan Avrupa Birliği Parlamentosu Türkiye Raportörü Nacho Sanchez Amor yaptığı açıklamalarda raporun son yıllardaki Türkiye raporlarından çok da farklı olmadığını, bu sebeple Erdoğan’ın yansısının kendisini şaşırttığını söz etti.
Üyelik süreci ile Türkiye-AB münasebetlerindeki başka başlıklarının birbirinden başka tutulması gerektiğini vurgulayan Amor, münasebetlerin “gerçekçi bir çerçeveye oturtulması” ve bu kapsamda daha gerçekçi maksatların belirlenmesi gerektiğini belirtiyor. Konuşulan başlıklardan en öne çıkanlar ise Gümrük Birliği ile vize serbestisi.
Türkiye’nin vize serbestisi için hala karşılaması gereken 6 kıstas olduğunu bir kere daha hatırlatan Amor, bunlardan Terörle Gayret Kanunu ve data muhafazası ile ilgili olanın bilhassa kıymetli olduğunu vurguladı. Türkiye’de terörün kapsamının çok geniş olduğunu ve bunun değişmesi gerektiğini vurgulayan Amor, “AKP’nin ve hükümetin bir kısmının telaffuzlarına bakarsak, ülkenizin yarısını teröristler oluşturuyor!” dedi.
2022 Türkiye Raporu’nun akabinde Erdoğan’ın, “Gerekirse AB ile yolları ayırabiliriz” açıklamasını pahalandıran Amor, “Biraz şaşırdım, zira bu raporun içeriği geçen yılkilerden pek farklı değil. Bu reaksiyon bu raporla mı ilgili yoksa Türkiye-AB münasebetlerindeki başka başlıklarla ilgili mi bilmiyorum lakin raporun içeriği geçen yılki raporlarla çok misal. Bu yüzden şaşırdım” tabirinde bulundu.
OLGUN DEMOKRASİ VURGUSU
Amor, Polonya ve Macaristan üzere üyelerin AB bedellerine ahenk sağlamakta zorlandığına dikkat çekerek, “artık aşı olduk” diye benzetme yaptı ve AB’nin yalnızca olgun demokrasilere açık bir “kulüp” haline geldiğini belirtti.
Amor, “Üyelik süreci, kurallara dayalı, normatif bir süreçtir. Üye olmak isteyen her ülke muhakkak standartları karşılamak zorundadır ve bu pazarlığa yahut müzakereye açık değildir. Üyelik sürecinin merkezinde insan hakları, hukukun üstünlüğü ve özgürlükler vardır; yani üye olacak ülkenin olgun bir demokrasi olması gerekir. Biz, hala bir demokrasiler kulübüyüz. AB üyesi olmaktan kelam ederken, demokrasinin ve hukukun üstünlüğü başlıklarının üzerinde ekseriyetle durulur” tabirlerini kullandı.
Schengen kararının gerisinde siyasi bir münasebet olmadığını bir defa daha savunan Amor, vize serbestisinin büsbütün sağlanmasından evvel Erasmus öğrencileri başta olmak üzere çeşitli kümelere vize kolaylığı sağlanması gerektiğini belirtti.
‘AKP’YE NAZARAN TÜRKİYE’NİN YÜZDE 50’Sİ TERÖRİST’
Terörle Uğraş Kanunu’na ait değerlendirmede bulunan Amor, şu sözlerde bulundu:
“Yasanın tam kelimelendirmesi nasıl olmalı onu ben bilmiyorum, ancak şöyle açıklayayım: Tweet atarak tenkitte bulunan bir öğrenciyi terör maddeleri kapsamında yargılamak çok garip. Türkiye’de her şey terrör hatası sayılıyor! AKP’nin ve hükümetin bir kısmının telaffuzlarına bakarsak, ülkenizin yarısını teröristler oluşturuyor! Bu çılgınca… Şayet herkese terörist denirse; bir beşere tenkit yaptığı, fikir beyan ettiği için terörist deniyorsa, gerçek teröristler saklanabilir. Bir öğrencinin eleştirisi terör sayılıyorsa, onun ailesi ve komşuları bahsi geçen öğrencinin terörist olmadığını bilecektir. Münasebetiyle ileride gerçek bir terörist terörle suçlandığında, onun da terörist olmadığını düşünebilirler. Terörle çaba yasası konusunda çağrıyı yalnızca AB değil, Avrupa Kurulu de yapıyor. Onlar da bu tarifin kapsamının küçültülmesini, hatta savcılara bu suçlamayı daha az kullanmaları tarafında ikaz yapılmasını istiyor”
VAAT DEĞİL EYLEM
Türkiye’nin AB üyelik sürecini canlı tutmak istiyorsa, ona nazaran davranması gerektiğini kaydeden Amor, “100 sayfalık planlanan rapor belgesi göndermeyin, gerekli adımları atın. Savcılara söz özgürlüğüne karşı dava açmamalarını söyleyin. Avrupa İnsan Hakları Bildirisi’ne uyulmalı. Bahis ıslahat planı hazırlamak değil. Türk hükümeti, üyelik müzakereleri sürecini hayatta tutmak için onlardan beklentilerimizi çok uygun biliyor” dedi.
