İsveç’in başşehri Stockholm’de 2023 fizik, tıp, kimya, edebiyat, barış ve iktisat kollarındaki Nobel Mükafatları düzenlenen merasimde sahiplerine verildi.
Nobel Mükafatı hakkında
İsveçli Alfred Nobel’in vasiyeti üzerine vefatından sonra 9 Haziran 1900’de kurulan Nobel Vakfının insanlığa hizmette bulunanlara verdiği mükafatlar, dünyada en saygın mükafatlar olarak kabul ediliyor.
Ödül kategorileri
Nobel Mükafatları, İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi, İsveç Akademisi, Karolinska Enstitüsü ve Norveç Nobel Komitesi tarafından fizik, kimya, edebiyat, barışi iktisat ve tıp olmak üzere 6 farklı kolda en başarılı kabul edilen şahıslar yahut kuruluşlara veriliyor.
2023 Nobel Fizik Ödülü
2023 Nobel Fizik Mükafatı, ABD’li Pierre Agostini, Macar Ferenc Krausz ve Fransız Anne L’Huillier’e verildi. Üç bilim insanı, hususun elektron dinamiklerini incelemek için attosaniye ışık darbeleri üreten deneysel tekniklerin keşfini gerçekleştirdi. Mükafatın verilme sebebinin de elektronların hareketini ve güç değişimini ölçebilecek kısa ışık darbeleri oluşturma tekniğini bulmaları olduğu söz edildi.
2023 Nobel Kimya Ödülü
Moungi Gabriel Bawendi, Louis E. Brus ve Alexei I. Ekimov, kuantum noktalarının bulunması ve sentezlenmesi üzerine yaptıkları ihtilal niteliğindeki çalışmalarıyla 2023 Nobel Kimya Ödülü’ne layık görüldü. Kuantum noktaları, LED lambaların geliştirilmesi, QLED teknolojisi ile bilgisayar ve televizyon ekranlarının aydınlatılması, biyokimya ve tıp alanında biyolojik dokuların haritalandırılması üzere çeşitli uygulamalarda kullanılmaktadır.
2023 Nobel Edebiyat Ödülü
Norveçli muharrir Jon Fosse, ‘söylenemeyenleri lisana getiren yenilikçi oyunları ve nesirleri’ ile 2023 Nobel Edebiyat Ödülü’ne layık görüldü. Fosse’nin dünya çapında sahnelenen oyunları ve nesirleri sayesinde giderek daha fazla tanınan bir isim haline geldiği söz edildi.
2023 Nobel Tıp Ödülü
Dünya çapında büyük bir tesir yaratan mRNA tabanlı Kovid19 aşısının yaratılmasında büyük rolleri olan iki kıymetli bilim insanı, 2023 Nobel Tıp Ödülü’nün sahipleri oldu. 68 yaşındaki Macar kökenli bilim insanı Katalin Kariko ve 64 yaşındaki Amerikalı bilim insanı Drew Weissman, bu itibarlı mükafatı alarak tıp dünyasındaki muvaffakiyetlerini taçlandırdı.
2023 Nobel Barış Ödülü
2023 Nobel Barış Mükafatı, bayan hakları konusundaki çalışmalarından ötürü cezaevinde bulunan İranlı aktivist Nergis Muhammedi’ye verildi. Açıklamada, mükafatı kazanan Muhammedi’nin ‘herkes için insan hakları ve özgürlükleri teşvik etme mücadelesinde’ bulunduğu vurgulandı.
2023 Nobel İktisat Ödülü
Amerikalı Profesör Claudia Goldin, 2023 Nobel İktisat Ödülü’nün sahibi oldu. Ödül, Goldin’in ‘kadınların iş gücü piyasasına tesirlerine dair ilerlemiş anlayışı’ nedeniyle kendisine layık görüldü. Goldin’in çalışmalarının, iş gücü piyasasındaki cinsiyet farklılıklarının kökenini aydınlatmada değerli bir şuur oluşturduğu tabir edildi.
